Ә кулыңда синең сирень иде

ЕГЕРМЕ ТУГЫЗЫНЧЫ БҮЛЕК

Әйе, Зилә апасы чынлап та күрми калды күрше кызын.Хәер, күрсә дә, Санияләр барында нидер әйтеп кыерсытырга көче җитмәгән дә булыр иде.
Альбина , шулай бер кат, Айратлар тәрәзәсенә күз атты да, шатлыгыннан сикергәләп капка бигенә үрелде.Вәәт , дәү әниии!Кыз вакытта теләгән теләкләр кабул була дип әйткән идеең, белеп әйткәнсең бит, әә.Син шулай дигәч, теләдем дә теләдем, теләдем дә теләдем, дип көлә-көлә өйгә узды.Аның артыннан ,кызлары өчен горурланып иң газизләре иярде.Әтисе үзе дә, сөенечтән,ну кызыым, ну кызым диюдән , башка сүзләр тапмыйча азанланды.Тәки кердеңме кызым? Списоклар язып элгәннәр дисең инде алайса?
Әйе, әти!Әйе! Кердем, хәзер тырышып укыйсы гына калды инде, дип шатлыктан балкыды Альбина.
Үзенең төп списокта түгел, ә запас списокта икәнен дә әйтеп тормады ул.Кайсында булуы барыбер түгел мени инде, иң мөһиме укырга керде бит.
Арада иң сөенгәне Фәгыйлә әби булгандыр.Нәселдә булмаганны, менә бит, менә,беренче булып оныгы врачка укырга бара .Гади колхозчы кызы шундый дәрәҗәле уку йортына керсен әле.Җитмәсә, Зиләнең борынына да чиертте әле Альбина.Шул таш Зиләдән ишеткән сүзләрнең күбесен ,Альбина белән Фагыйлә әби, үзләре генә белделәр бит.
Әйдәгез әле, балакайлар, бу сөенечтән түрдәге өстәлгә утырыйк әле, дип Фагыйлә әби, түгәрәк өстәл өстендәге ашъяулыкны ачты.Сез кулларыгызны юыгыз да, утыра торыгыз , мин хәәзер дип, ап-ак итеп агартылган олы мич янына китте.Мич капкачын ачуга, борыннарны кытыклап, өйгә тәмле ит бәлеше исе таралды.
Ии, әнкәй, кайлардан белеп пешердең соң әле.Өйләр зураеп киткән кебек булды бу бәлеш исеннән, дип, Сания Фагыйлә әби янында бөтерелде.Шулай итеп, өстәл түренә бәлеш менеп утырды, тәм томнар урын алды.Һәм күпләргә үрнәк булырлык тату гаилә, табын артына тезелешеп утырды.Барсы да Альбина өчен сөенделәр, горурландылар.Энесе дә вакытында кайтып җитте:Син, апай үзең уколдан үлеп куркасың, үзең укол кадамакчы мени инде хәзер? дип көлде ул.Шул ак халатлы врачлардан һаман куркам бит әле мин.Мәктәпкә килсәләр дә, иң беренче булып кача идем.Менә хәзер шушындый "куркыныч "безнең өйдә буламы инде дип, көлдерде ул әниләрен.
Айрат абыең урлап китмәсә, бездә була инде диде, Фагыйлә әби елмаеп.Куркабыз дип, өйдән чыгарып җибәреп булмастыр бит?
Ии, дәү әниии, хәзер кем урлый ди индеее? Айрат абый: әйдә дисә,апа Амрикага китә бит ул.Име Альбина апа дип,хетри генә елмайды энесе.Ну җизни абыйның укыйсы гына бар шул.
Китәм мин сиңа хәзер , хәәзер китәм, дип кызарды Альбина.Әнии, нигә гел миннән көлә суң бу малаең,?
Ә үзе Айратны мактап сөйләшкәннәренә сөенде генә Альбина.Өйдәгеләр дә, энесе әйтсә, әйтмәсә, Альбинаның Айратны ничек яратканын күптән беләләр.Үзләре дә бу акыллы, тәртипле күрше малаен күптән үз итәләр, яраталар.
Ләкин менә Зилә генә, Айратның шушы матур күрше кызын сайлавына теше тырнагы белән каршы килде.Әллә гади колхозчы кызын үзләренә тиң санамады, әллә яшьлектә ире Рәиснең, үлә бетә Санияне яратып йөргәнен оныта алмады.Кыскасы , малаемны барыбер бу "сары чыпчыкка"өйләндермим дигән уен, баш миенә үк салып куйды да, шуңа сихерләнеп ак кара күрмәде Зилә.Альбинаның сары булса да, бик матур сөйкемле булуы да, тәртипле, эшчән икәне дә , берсе дә күзенә күренмәде аның.Шул тирес корты Сания белән кодагыйлар булып, иремнең шуңа күз кысып утырганына карап утырасым юк әле дигән уйлары, еллар буе ташламады аны. Бер җае чыгар әле, чыкмый калмас.Әнә Рәиснең дусты булган,министр кызын кара әле син.Ни дисәң дә тирес корты түгел шул инде.Көзгә бу якларга киләм , обязательно керәм дип китте бит.Әйтергә кирәк әле, кызын да үзе белән алсын...
Альбиналар рәхәтләнеп шау гөр килеп утырганда, төлке сыман җай гына Айратны сөйләштерде Зилә.Улыым, Альбина да Казанга барган икән бит, бергә баргансыздыр инде.Нәрсә, эшкә кая керә соң, әйтмәдеме?дип , елмайгандай итте ул.Әллә каян эш эзләп йөрмәсен, интегеп.Атаң, бер эш тапмый калмас бит.Ни дисәң дә күршеләр, үскәндә Фагыйләтти үзе дә сине күз угыннан җибәрмәде.Әллә нинди төнге сменаларда интегеп йөргәнче дип әйтәм инде..
Нәрсә сөйлисең соң син, ә!Әнии?диде Айрат.Нинди эшкә керсен ди инде, укыйсы бар бит.Аннары җитешер әле.
Укыйсы дисеңме, улыым? Казанга хәтле училищега кереп йөрмәсә, үзебездә дә бар бит, әнә поварга керсә дә була, тегүче дә ярамаслык эш түгел.
Әни, син сөйләшә башласаң име, бер кешегә ирек бирмисең түлке.Мин әйткәнне дә тыңлап тормыйсың.Нинди училище дисең соң син?Институтка керде бит Альбина.Мин укый торган, медицина институтына.Киленең дә врач булачак , алла бирса...
Ничек керде?Булмаганны, миннән көләсеңме соң?Бөтен ару кеше балалары укый торган җиргә,шул колхозчылар кызы кермәсен тагын.Ии, улым кызык инде син.Яраар, училищеда да укыйлар бит име, миңа димәгәе тагын.
Син әни, мин әйткәнне аңламыйсыңмы, әллә ишетмисеңме син? Кабатлап әйтәм,медицина институтына керде , диде Айрат кычкырыбрак.
Әллә керде, улым?Кит аннан дип, Рәис тә , ял итеп яткан җиреннән торып чыкты.Вәәт, Абинаа, дип көлде ул.Молодееец.
Молодец, дисеңме?Шул Санияң өчен нишләргә белмичә йөргәнең генә җитмәгән, хәзер кызы өчен йөри башладыңмы?дип кызып китте Зилә.Казанга эш белән барам дип йөргән булдың.Син сөйләшкәнсеңдер әле.Күпме акча бирдең?
Ачудан Рәиснең кан тамырлары бүртеп чыкты.Син нәрсә сөйләгәнеңне ишетәсеңме Зилә? Нәрсә җитми сиңа?!дип кычкырды ул.Күпме әйтергә була, Сания белән күршене кыстырма дип.Сораган булсалар, әлбәттә булыша идем.Сорамадылар шул.
Ә син уҗым бозавы кебек , шуларга булышырга әзер торасың инде.Җитмәсе хәзер, кызлары артыннан малаең йөри.Гел тагылган эт инде.
Айрат түгел, син үзең эт, диде Рәис.Үзенең авыр сүз әйткәнен аңласа да, ачуын баса алмады ул.Гомер буе ничек туймыйсың син, бер балык башын чәйнәп.Санияяя... Сания...Кайчагында шул Санияне кулдан ычкындырганыма үкенеп тә куям хәзер.
Зилә ачуыннан шартлар дәрәҗәгә җитеп, Рәискә карады.Ник өйләнмәдең соң, өйләнерләәәр.Йөрер идең , сыер саварга булышып, диде дә, бүлмәсенә кереп бикләнде.Юуук,диде ул җенләнеп,юук!Айрат җебегән ,шул сары чыпчык йөрсә йөрсен,дип уйлый да башлаган идем, беттеее.Болай булгач , точно йөртмим.Йөз төрле җаен табам, ну Сания кызы минем килен булмаячак, дип, мендәренә капланды Зилә.. 

УТЫЗЫНЧЫ БҮЛЕК

Вәт үҗәт бозауны син аны.Тәки керде микән ли ?Ышанмыйм лааа, нужели үзе керер.Рәис булышкандыр әле.Әнә бит , эш белән дигән булып , Казанга әллә ничә барып кайтты.Тикмәгә генә Сания артыннан чабып йөрмәгәндер инде.Яшьлек мәхәббәте имеш..Булмагае тагын .Ухх... Санияәәә ..исемен дә ишетәсем килми.Айрат укыган җиргә , гомердә дә керә алмас, тора бара колхозчы кызы белән ялгыш бәйләнгәнен аңлар, дип ,йөргән дә генә бит...Зилә әнә шулай, Айрат белән Альбинаның Казанда бергә укыячакларын күз алдына китереп, башын кая куярга да белмәде.Нужели , малай шул сары чыпчыкны килен итеп алып кайтыр.Юуук , моның булуы мөмкин түгел.Чыгар әле, җае чыкмый калмас, дип тынычландырды ул үзен.
Ләкин, Зиләнең ух-вахларына карамыйча,Альбина белән Айрат арасында мәхәббәт кенә киресенчә, ныгый гына барды.Тиздән алар бер уку йортында белем ала башлаячаклар,бергә китәрләр Аллах бирса, бергә кайтырлар.Ә инде укып бетерүгә ,кулларына врач дипломы алып, бәлки бер больницада эшли дә башларлар.Ә хәзергә алар тормыштан ямь табып, бәхетләренә сөенеп яши бирәләр.Ял көннәрендә була торган дискотекаларда рәхәтләнеп бииләр,уенлыкларга чыгалар.Ә кичләрен урам, парк буйлап йөреп, төнге матурлыкка сокланалар, әкияти йолдызлы күккә карап хозурланалар.
-Айраат,укырга керә алсам, бөтен йолдызларны санарбыз , дип әйткән идем бит, диде бер кичтә Альбина , исеңдәме? Кызыык, ничә йолдыз микән бу галәмдә, без ул хәтле сан да белмибездер әле.Ничек уйлыйсың?
Шулаай , Альбина.Ничә йолдыз бар икәнлеген төгәл генә бер кеше дә белмидер лә ул.Әнә бит, күпме йолдыз атыла.Шул ук вакытта күпмедер яңалары барлыкка килә.Мин күберәк химия, биологияне укырга тырыштым шул.Ә астраномияне яңабаштан укырга кирәк әле.Чынлап та бик кызыклы, серле дә бу йолдызлы күк.Безнең кебек менә шушы чүмеч йолдызлыгын гына да, күпме кеше күзәтә микән хәзер.
Әйе шул , йолдызлы күккә күтәрелеп карауга, күз үзеннән үзе шул йолдызлыкка төшә, диде Альбина, тын гына йолдызларга карап.Карап торсаң гел чүмеч инде, имеее...
Әнә шулай йолдызларны күзләп,ай кызын кызганып авыл урамнарын ничә кат әйләнде микән алар. Әкренләп санаулы җәй көннәре ахырына якынлашып, сентябрь ае да килеп җитте.Энесе , барасы килмичә генә мәктәпкә әзерләнгәндә, Альбина сөенә-сөенә Казанга китәр көнне көтте...
Һәм менә алар, ниһаять Казанда.Бер тулай торактан чыгып, Айрат белән институтка таба атлыйлар.Әйтерсең ,мәктәп тәмамлаган бөтен укучы шушында җыелган диярсең.Меңләгән бала шау гөр килеп, уку йортына таба ашыгылар.Бөтенесенең дә йөзләрендә бәхет, шатлык нуры чагыла.Альбина да куркып кына, шул ук вакытта эчке бер дулкынлану, горурлану хисе белән, шул төркемгә килеп кушылды.Әле ярый, егетем бар.Бер җирдә адашып калыр идем, дип уйлады ул.
Әйе, чынлап та Айрат зур терәк ,кирәк чакта таянырлык ышанычлы җилкә була алды.Менә бүген дә, нык адымнар белән Альбинасын икенче катка алып менеп китте ул.
-Менә бу сезнең группа, диде Айрат, зур якты аудиториянең ишеген ачып.Кураторыгыз да килгән икән инде, әнә көтеп тора.Давай матурым, мин киттем, очрашырбыз дип, үз группаларына ашыкты.
Айрааат, туктале , тукта дип пышылдады Альбина.Купатор дидең, анысы кем була?
Айрат матур гына итеп көлеп куйды.Купатор түгел, Альбина.Куратор, безнеңчә әйтсәң -класс җитәкчесе була.
Әәә, нигә сразу шулай дип әйтмәдең инде, миннән көлеп торасың дип, Альбина әкрен генә аудиториягә кереп китте.Әле кичә генә, мәктәп укучылары булган балалар, бүген инде медицина институты укучылары.Күзләрен ялт йолт китереп, аудиторияне тикшерәләр, кызыксынып берсенә берсе карыйлар.Менә шулай итеп,моңа хәтле ишетеп кенә белгән куратор, семестр, сессия дигән төшенчәләрдән торган, катлаулы һәм шул ук вакытта, кызыклы да студент елларын башлап җибәрергә әзер алар. Беренче тапкыр ак халат кигән көннәре дә, гомергә онытылмаслык бер хәтирә булып, исләрендә калыр.
Альбина да, сайлаган сукмагында югалып калмыйча, беренче көннән башлап, укуга чумды.Мәктәптә тырышып укуы да, бушка булмады.Тиз генә институт программасына ияреп кереп китте.Ә кирәк вакытта ярдәм итәргә, үзенең яртысы-Айраты булды.Бер берсенең уңышларына сөенеп, вакытларын юк барга сарыф итмичә, тырышып укыдылар да, укыдылар алар...
Институтта уку дәверендә, ап-ак халаты нәфис гәүдәсенә килешеп торган, сары чәчләре бөдрәләнеп җилкәсенә төшкән Альбинага, күз атып йөрүче егетләр дә булмады түгел.Ләкин аның үзенә генә, Айраттан башка бер егет күзенә күренмәде.Гашыйк егетләр белән аңлашып, дуслар булып калырлык сүзләр дә таба алды Альбина.Ә һәрвакыт ярдәмгә килергә әзер торган, сөйкемле, шат күңелле бу кызның дуслары , чынлап та артып кына торды.Моны күреп, Айрат бер яктан куанса, икенче яктан шикләнеп тә куйды.Инде ничә ел гашыйк булып йөрүләренә карамастан, беренче тапкыр хәттә көнләшү хисләре дә уянды анда.Бигрәк тә, хирургия бүлегендә укучы Вальмир исемле егет, тырнады Айратның күңелен.Нигәдер,институтта икесен бергә күргән чакларда да, яннарыннан тыныч кына узып китә алмады ул. Айрааат, синең үзеңнең дә, әллә нинди матур, дус кызларың бар, мин көнләшмим бит, дия иде Альбина, егетенең рәвешен күреп.Вальмир да минем дус кына.Сине генә яратканны беләсең ич матурым, әллә көнләшәсең индеее?
Шулаен шулай да ууул,Айрат та,Альбинаның аның үзен генә яратканын яхшы белә.Ләкин менә бу йөрәкне генә, сөйгәнен Вальмир белән күргәч , ут булып янган күзләрне генә нишләтәсе?
Бәлки, йөрәк янарлык хисләр, баш әйләндерерлек бераз көнләшеп алулар да булмаса, мәхәббәтнең кызыгы да, сагынып искә алырлык истәлекләре дә булмас иде.Ләкин менә нәкъ шушы , әздән генә башланган көнләшү хисләре аркасында , күпме мәхәббәт хисләренә нокта куелганын да , күпләр үз җилкәләрендә татып белделәр шул..

Дәвамы бар.

(Альфира Кадырова-Гайфутдинова)