Язмыш сынавы

– Кай­чан­нан кур­ка баш­ла­дың, син бит бер­нидән дә курык­мый­сың?! Бо­лай оза­ты­шып йөргән­не За­һир белсә, икебез­нең дә му­ен­ны сын­ды­ра. – Рөстәм Гүзәл­нең ты­ныч кы­на,  телләш­ми ба­ру­ы­на ап­ты­ра­ды, һәр­ва­кыт ачы тел­ле Гүзәлгә әллә ни бул­ган. Берәр эт­лек уй­лап ба­ра­дыр әле, ке­ше шу­лай кинәт үзгәр­ми. Ярый әле мәктәптән ко­тыл­дык, иртәгә очра­ша­сы юк, класс ал­дын­да әллә ниләр әй­теп мыс­кыл итәр иде... – Сал күлмәк­не, ки­леп җит­тек, – ди­де тизрәк ки­теп ко­ты­лыр­га теләп. Гүзәл генә ник­тер ашык­ма­ды.
– Иртәгә килә­сең­ме? – ди­де Гүзәл ак­рын гы­на.
– Ник, ни кал­ган ми­ңа мон­да?
– Бо­лай гы­на, – ди­де күлмәк­не су­зып.
– Ярый, сау бул, әби­еңә сә­лам әйт, – ди­де дә кырт бо­рылып ки­теп тә бар­ды. Сыз­гы­ра-сыз­гы­ра ка­раң­гы тык­рык­ка
ке­реп югал­ды.
– Иртәгә ка­рар­быз, син дә мө­гез­ле тү­гел.
Ник кирә­ген Гүзәл әлегә үзе дә аң­ла­ма­ды. Ак­башның аңа бер­кай­чан да оша­га­ны юк, юк­са, ул күп кыз­лар­га
ошый. Бү­ген менә нәрсә­дер үзгәр­де, әллә баш­ка­лар ке­бек
әр­сезләнмә­ве...
Җиңгә­се йок­ла­мый­ча аның кайт­ка­нын кө­теп уты­ра иде,
алар шым гы­на Гүзәл бүлмә­сенә ке­реп биклән­деләр. Җиңгәсе аның ка­ра­ва­ты­на утыр­ды:
– Шун­нан, сөйләш­тең­ме?
– Кем белән?
– Ба­ла­ның ата­сы белән.
– Апа, мин аның кем икә­нен дә бел­мим, бер ке­шедән
генә шикләнәм. – Гүзәл те­ге төн­не бул­ган хәл­не сөйләп бирде. Җиңгә­се елый-елый тың­ла­ды.
– Ми­нем баш­та бер план ту­ды, тың­ла әле ми­не. Си­не
соң­гы ай­лар­да берәр җиргә яше­реп то­тар­быз да син бәбиләүгә, ба­ла­ны үзе­безгә алыр­быз. Бер­кем дә белмәс, ба­ла
без­не­ке бу­лыр. Үзең дә ко­ты­лыр­сың, без­нең га­илә­не дә котка­рып ка­лыр­сың.
Гүзәл эндәшмә­де. Аның ба­шын­да үз пла­ны бар ши­келле. Әти­се белән әни­сеннән җи­де ай бу­е­на кай­да ка­чып ят­мак
кирәк? Әти­се ярат­кан кы­зын күр­мичә-тик­шер­мичә таш­лый
тор­ган ке­ше тү­гел. Ки­яүгә чы­гып кы­на үз ир­кендә яши алачак. Җиңгә­се белән дә ки­лешә, ул әйткәнчә дә бу­лыр иде,
тик әти­се белсә, бернәрсә­сез ка­ла­чак. Ә хәер­че­лек аның
өчен тү­гел.
Гүзәл әти­се, абый­ла­ры өчен генә бәләкәй иркә кур­чак.
Тик ул аек акыл­лы, ка­ты хо­лык­лы кыз. Әти­се абый­ла­ры­на
ва­кы­тын­да аяк­ка ба­сар­га бу­лыш­ты. Алар хә­зер, җиңгә­се
әйткәндәй, ба­ла­га гы­на мох­таҗ, бай­лык­ла­ры баш­тан аш­
кан. Әти­се­нең кал­ган бай­лы­гы ба­ры­сы да Гүзәлгә ти­еш. Ул
тирә-як­та пат­ша­бикә бу­ла­чак. Укыр­га керү дә әти-әни­се өчен
генә, ба­ры­бер укы­ма­я­чак. Тизрәк ирек­ле бу­лып, үз бай­лы­гын
үзенә ка­е­ра баш­лар­га кирәк. Мо­ның өчен ки­яүгә чы­гар­га
кирәк. Ир­не ни­чек теләсә шу­лай бо­рыр, әти­сенә генә кар­шы
чы­га ал­мый, ан­сыз аяк­ка ба­сып китә ал­ма­я­чак. Менә кем­не
үзенә өйлән­де­рергә соң? Те­ге егет бо­зау, мо­ны­сы ямь­сез, теге­се эч­не по­шы­ра... За­һир ерак, ан­нан, ан­дый көч­ле егеткә
буй­сы­нып кы­на яши тор­ган ха­тын кирәк, ә ул бер­кемгә дә
буй­сы­ныр­га җы­ен­мый. Бәләкәй генә бөдрә баш­та зур­дан-зур
план­нар кай­на­ды. Тәрәзә кар­шы­сы­на ки­леп бас­ты. Тыш­та
сы­зы­лып таң ата, Гүзәл дә киләчәккә сы­зык сы­за.
Икен­че көн­не иртән та­гын Ал­су ке­реп җит­те.
– Кичә кая югал­дың, без си­не кыч­кы­рып та эзлә­дек,
шым гы­на кай­тып тай­дың­мы әллә? Ак­баш та әллә кая бул­ды,
клуб­ка төнлә генә ки­леп кер­де. Те­ге Ли­ли­я­нең авыз-бо­ры­ны
са­лын­ган иде, Рөстәм­не күргәч, май ко­я­шы­дай ел­ма­еп җибәрде. Яра­та ин­де шул ак­баш­ны.
Ли­лия белән Гүзәл ике­се дә бер-бер­сен кү­рал­мый­лар.
Ли­лия дә бай кы­зы. Көн­че­лек тә, үза­ра узы­шу да бар. Ки­емне әйткән дә юк.
– Тук­та, әллә ара­ла­рын­да бер-бер хәл бар­мы?
– Ак­баш озат­ка­лый бу­гай, те­ге­нең кү­зе-ба­шы тон­ган, гашыйк бул­га­ны әллә кай­дан кү­ре­неп то­ра. Кичә ко­чак­ла­шып
бергә чы­гып кит­теләр.
Бу ник­тер Гүзәлгә бер дә оша­ма­ды. Кич клуб­ка чы­гу
белән ка­ра­шы Ли­ли­ягә, ан­нан Рөстәмгә ябыш­ты. Ли­лия
клуб ише­геннән ки­леп керү белән Рөстәм­нең яны­на ки­леп
бас­ты, икәү ко­чак­ла­шып бас­ты­лар. Бергә йө­ри тор­ган парлар шу­лай ко­чак­ла­шып то­ра­лар, мо­ның бер­ние дә юк. Тик
бо­лар Гүзәл­нең җен ачу­ын чы­гар­ды. Ул бар­мак шарт­лат­ты
да Ал­су­га ак­рын гы­на:
– Бар, ак­баш­ка әйт, мин урам­да көтәм, – ди­де.
– Ә чык­ма­са?
– Ә син чы­гар­лык ит. Ми­нем те­ге ка­ра коф­та­ны ки­я­сең
килсә, – ди­де дә урам­га чы­гып кит­те.
Ул хә­зер ял­гыз йө­рергә дә кур­ка иде, шу­лай да ба­га­на
тө­бенә, ут як­ты­сы­на­рак бас­ты. Ал­су белән Рөстәм аның
яны­на килгәч:
– Ал­су, син без­не кал­дыр, сөйләшә­се бар, – ди­де. Берсүзсез ба­сып тор­ган Рөстәмгә:
– Әйдә, ми­не озат, шун­да сөйлә­шер­без.
– Нәрсә ту­рын­да? Бар­мыйм, мон­да гы­на әйт, ми­не Лилия көтә.
– Мон­да сөйләшә тор­ган сүз тү­гел, әйдә.
Рөстәм телә­ми генә Гүзәлгә ияр­де. Гүзәл үзлә­ре­нең капка тө­бенә ки­леп җиткәч:
– Әйдә, кер, бак­ча­да сөйләшә­без, – дип, кап­ка­ны ки­е­реп
ач­ты. Рөстәм, бер дә керә­се килмәсә дә, аның кур­как дип
көл­үеннән ку­рык­ты, зур иха­та­га үт­те. Аның әле мон­дый зур,
бө­тен җирдә ма­тур плитәләр са­лын­ган йорт­та бул­га­ны да юк
иде. Га­раж ише­ге дә ачык, эчтә як­ты бу­лып ут яна, шул ут­та
ел­кыл­дап өр-яңа ике ма­ши­на то­ра. Гүзәл егетләр­нең нәрсәгә
исе киткә­нен бе­леп то­ра. – Әйдә, якын­нан күрсәтәм.
Рөстәм дөнь­я­сын оныт­ты, якын ки­леп сый­пап ка­ра­ды.
– Ух, шәп! – ди­де.
– Ә син эченә ке­реп уты­рып ка­ра, – дип ише­ген ач­ты.
Рөстәм кур­ка-кур­ка гы­на руль ар­ты­на ке­реп утыр­ды.
– Ну, шәп, – ди­де хислә­неп, күзлә­ре ут ян­ды.
– Әти ми­ңа бирәм ди­де, менә укып пра­ва ал­сам... Әйдә
бак­ча­га.
Бак­ча эчендә та­гын бер бак­ча, ан­да өстәлләр, нык­лы
урын­дык­лар. Гүзәл өстәлгә тәм­ле әй­берләр, ях­шы сы­ра чыга­рып куй­ды. Ашык­мый гы­на бик тәмләп эч­теләр.
– Шәп мон­да, – ди­де Рөстәм, тирә-ягы­на ка­ра­нып. Бе­седка­ны ви­ног­рад ку­а­гы ура­тып ал­ган, ур­та­да ут яна.
– Рөстәм, син бер­кая да җы­ен­мый­сың­мы, авыл­да ка­ласың­мы?
– Укыр­га керүдән фай­да юк, көзгә ар­ми­ягә. Си­не­ке
ке­бек бай әти бул­са, бәл­ки мин дә инс­ти­тут­ка ке­реп ка­лыр
идем дә, бездә ан­дый ак­ча­лар юк шул.
– Те­ли­сең­ме, мин си­не ар­ми­ядән алып ка­лам?
Рөстәм бе­раз Гүзәлдән кү­зен ал­мый ка­рап тор­ды.
– Ни ха­кы­на? Буш­ка бер­ни дә бул­мый.
– Өйлән ми­ңа, бер-ике ел яши­без дә ае­ры­ла­быз.
Рөстәм­нең ку­лын­нан сы­ра бан­ка­сы тө­шеп кит­те, күзләре олы­гай­ды, кө­телмәгән хәлдән оч­кы­лык то­тып куй­ды.
– Си­ңа­мы? Си­ңа өйләнгән ке­ше­нең ба­шы ике бу­лыр­га
ти­еш, ә ми­не­ке берәү генә, аны­сы да буш, –ди­де пы­шыл­дауга кү­чеп.
– Ә син шул ба­шың­нан ко­лак ка­гу­дан ку­рык­мый­сың­мы?
Я күр­шең хә­ленә ка­лу­дан?.. Әнә те­ге ма­ши­на­лар си­не­ке
белән ми­не­ке бу­ла­чак.
– Син белә­сең­ме, мо­ның өчен әти ми­не өйдән ку­ып
чы­га­ра­чак. За­һир абый белән ни бу­ла­чак? Әнә, аңа әйт, ул
өйлән­сен, ул си­не яра­та.
– Мин аны ярат­мыйм. Ан­нан, ул мо­ңа ри­за бул­ма­я­чак,
аңа укыр­га кирәк.
– Тап­тың җүләр­не, ә мин ник ри­за бу­лыр­га ти­еш соң
әле?
– Чөн­ки син ми­ңа ошый­сың, – ди­де Гүзәл кү­зенә тупту­ры ка­рап.
– Әнекәй генәм, миннән дә ос­та ал­дый! Тук­та, си­ңа ник
кирәк бул­ды соң әле бу кә­мит, кем­не ал­да­мак­чы бу­ла­сың?
На­илә белән Ай­дар­ның ара­сын боз­дың, хә­зер Ли­лия белән
ми­нем ара­ны боз­мак­чы­мы?
– Бо­зыл­ды ин­де, әллә кай­чан елап кай­тып кит­те ул. Мин
си­ңа ки­лешү тәкъ­дим итәм: син өйләнә­сең, мин си­не ар­миядән алып ка­лам.
– Ми­нем ар­ми­ягә дә ба­ра­сым кил­ми, си­ңа өйләнү дә ахмак­лык. Те­ге ва­кыт За­һир абый­га бар­мак бөкмәгән бул­саң,
әле уй­лар­га бу­лыр иде. Ми­ңа өйлә­нергә иртә әле.
Шул­чак бе­сед­ка ише­ге тө­бендә җилкә­сенә сөл­ге салган – күрә­сең, әле генә мун­ча­дан чык­кан – Гүзәл­нең әти­се
пәй­да бул­ды. Әллә тың­лап тор­ган, әллә соң­гы җөмлә­не яхшы ишеткән. Сө­зе­шергә җы­ен­ган үгездәй, әле Рөстәмгә, әле
Гүзәлгә ка­рап ал­ды. Рөстәм чи­тен­се­неп то­рып бас­ты.
– Исән­ме­сез, Әхсән абый, – ди­де сы­ра­сын читкә этеп.
– Так... Нәрсә ту­рын­да сүз ба­ра мон­да, өйләнү ту­рын­дамы? Кем кемгә өйлә­нергә ти­еш?
– Бер­кем дә, Әхсән абый, бо­лай гы­на сөйлә­шеп уты­рабыз.
– Гүзәл, синнән со­рыйм, – ди­де бик ка­ты гы­на итеп.
– Рөстәм синнән ми­нем кул­ны со­рар­га кур­ка. Әти, безгә
өйлә­не­шергә кирәк.
Рөстәм тын­сыз ка­тып кал­ды.
– Ник алай ашы­гыч, укып бе­те­рергә кирәк тү­гел­ме
баш­та?
Рөстәм, та­гын ни ише­тер­мен икән дип, Гүзәлгә текә­леп
кат­ты.
– Әти, без­нең бә­би­е­без бу­ла.
Рөстәм ни­дер аң­лар­га да өл­гермә­де, кү­зеннән ут­лар чәчел­де, ви­ног­рад яф­рак­ла­ры ара­сын­нан чы­гып та оч­ты, әллә
ниләр ва­тыл­ган, кы­рыл­ган та­выш­лар ише­тел­де.
– Кисәм, атам ике­гез­не дә! Ка­ра син алар­ны, ике икелдек нишләп йө­риләр бит, ә?! Хә­зер мин сез­не!..
Рөстәм бик тиз ушы­на кил­де. Ни­чек, нин­ди тиз­лектә
иха­та­дан чы­гып ыч­кын­га­нын сиз­ми дә кал­ды. Өйлә­ренә таба йө­герә-йө­герә:
– Вот җүләр, вот стер­ва, никләр бар­дым ия­реп?! Уф,
күз­не чы­га­ра яз­ды бит! – дип сөйлән­де. Кай­тып юын­ды да
ке­реп ят­ты. Ят­кач та ты­ныч­ла­на ал­ма­ды. Бу Гүзәл берәр
нәрсәдән кур­ка белә микән? «Без­нең бә­би бу­ла», ди. Тап­ты
ша­я­рыр нәрсә. Әле дә ка­чып өл­гер­дем, мин си­ңа өйләнәмме ин­де, стер­ва? Рөстәм бо­лай гы­на ко­тыл­га­ны­на сөе­неп,
йо­кы­га кит­те. Әле генә ят­кан ке­бек бул­ган иде, әти­се
төрткәләгәнгә то­рып утыр­ды.
– Ни бул­ды, иртә бит әле, – дип тәрәзәгә ка­ра­ды. Тыш­та
як­тыр­ган.
– Да-а, шәп бизәгәннәр ки­яү еге­тен. Әйдә, чы­гыйк әле,
ан­да си­не кө­теп то­ра­лар.
Рөстәм са­га­еп кал­ды, ник­тер әти­се­нең та­вы­шы бер дә
оша­ма­ды. Ишек ал­ды­на чы­гу­га, Гүзәл­нең әти­сен кү­реп, шып
тук­тап кал­ды.
– Чык-чык, ми­ңа тү­гел, си­ңа килгәннәр.
Әхсән абый бар­ма­гын күтәр­де.
– Менә нәрсә, еге­тем, си­нең ми­ңа өч ти­енгә дә кирә­гең
юк, тик бер бөр­тек кы­зым­ны пыч­ра­тып таш­лар­га да юл куймам! Ка­чып та ко­ты­ла ал­мас­сың, ар­ми­яңнән дә та­бар­мын.
Менә шул, Ил­дус, бу­ла­сы бул­ган, ки­леп со­рый­сыз да туй
ясый­быз. Үзем­не адәм көл­ке­сенә кал­ды­рыр­га бирмәм!

Дәвамы бар.

Зифа Кадырова.