Синсез килгән язлар

Алсу зур йортның әле бер бүлмәсенә, әле икенче бүлмәсенә керде-чыкты, керде-чыкты, ни эзләгәнен үзе дә аңламады. Беренче көннәрне әле уколлар тәэсирендә йөрсә, хәзер зиһенендәге томан таралып, чынбарлыкка кайта башлагандай тоелды. Җидесен дә үткәрделәр, барысы да кинодагы кебек булды. Ул ниләрдер эшләде, кемнедер эзләде, юк шул, әллә кая китте. Балалар да әниләрен күзәтәләр, аларның да саубуллашыр вакытлары җитте. Аларга да, күрәсең, бу зур йортта әниләрен ялгыз калдырып китү куркыныч, китми дә булмый, берсенең – эше, икенчесенең – дәүләт имтиханы.

Җидесен үткәргәннең иртәсендә Алсу төш күреп уянды. Фәрхәд аны җитәкләгән дә каядыр алга сөйри, алда ак чаршау, аның артында бала елый, чү-чү, елама, хәзер алам, хәзер... Кинәт уянып китте дә як-ягына каранды. Бүлмәдә тынлык. Күргән төшен тагын күз алдына китерде. Шул хәлендә бик озак катып утырды, аннан кинәт теге вакытта килгән хат исенә төште. Ул аны китап киштәсенә, китап арасына тыгып куйган иде бит. Әйе, менә ул китап, «Ак чәчәкләр», унынчы сыйныфта укыганда арасына чәчәк кыстырып Фәрхәд бүләк иткән иде. Алсу аны шул вакыт чәчәген югалтмыйча саклап килә.

Хатны табып алгач, әйләндереп карады, әйе, шул хат, тик монда Фәрхәднең кулы белән нидер өстәп язылган түгелме? Ашыгып укып чыкты, башта аңлап җитмәде, кабат укырга тотынды: «Гөнаһада яралып, якты дөньяга туган бәхетсез балам, кичер мине. Алсу, бәгырь кисәгем, бу чаклы гөнаһларым өчен җир йөзе мине озак күтәреп тормастыр. Гөнаһсыз сабый каргышы, синең рәнҗү, балаларыбызның күз яшьләре иңемне баса. Алсукаем, мин бит бик көчле ир идем, хәзер аңлыйм, янымда син булганда, гаиләм түгәрәк чакта гына мин көчле булганмын. Хәзер син миннән суындың, элекке назлы карашыңны тагын бер күрер өчен әллә ниләр бирер идем. Син киткәч, төннәрен син йоклаган мендәрне кочаклап елыйм, мендәрдә калган татлы исеңне, чәч бөртекләреңне эзлим, миңа бит син кагылган һәрнәрсә кадерле икән. Менә әле дә, күзгә йокы кермәгәч, берәр китап булса да укып, төнне үткәрим дигән идем, шушы хат килеп чыкты. Син аны мине кызганып яшергәнсеңдер. Син мине кызганасың, тик миңа синең кызгануың түгел, сөюең кирәк, мин аны кайтара алмасам, ничек яшәрмен соң? Кайтсын иде безнең мәхәббәт, утырмасын иде елап кеше ишек төбендә. Каршы алырга ишекне каерып ачып йөгереп чыгар идем, мин аны үлгәнче түремнән дә төшермәс идем. Их, Алсу җаным, вакытны кире борып булса, бу гөнаһларны урап узар идем дә бит! Ходай биргән сынауны үтә алмадым шул, кичер мине, сөеклем...»

Алсу хатны йомарлап күкрәгенә кысты. Йөрәк ачытып чеметте, тамак төбенә төер килеп тыгылды.

– Кызганыч, җимерү җиңел, берни түгел, кайтарып кына булмый.

Шулчак ул кинәт башына килгән уйдан тураеп торып басты, күпмедер уйланып торганнан соң, ашыгып, улын уятты:                                                    

– Фәнил, җыеныгыз, районга барып кайтабыз, аннан китәрсез, – диде дә тиз-тиз үзе дә җыена башлады.

Машинага утыргач кына Гүзәле сорарга булды:

– Әни, нинди ашыгыч эш килеп чыкты, ник ашыгасың?

– Балалар, әтиегез баланы алуымны тели, ул сезгә туган энегез була. Бала, бәлки, акылга зәгыйфь тә түгелдер. Әтиегезнең миннән моны сорарга кыюлыгы җитмәде, тик баланы анда калдырудан бик тә хурланды, шуңа ул аннан баш та тарта алмады, үзе инсульттан соң аякка да басып өлгермәде. Балалар, ни дә булса эшләргә кирәк, әлегә үзем дә аңлап бетермим. Тик мин бу эшне сезнең ризалыктан башка башкара да алмыйм. Минем белән бер-бер хәл булса, ул сезгә калачак! Ни дә булса эшлик, балакайларым, зинһар!..

– Әни, ник кирәк ул бала сиңа? Анасы бар бит, алсын да карасын, – дип, каршы төште кызы.

– Әй, балалар, бу даладай өйдә ничек ялгыз яшәмәк кирәк?!

Тик улы гына әлегә бер сүз дә эндәшмәде. Хастаханәгә барып керүгә, каршысына кайчандыр үзе укыткан укучысы Ләйсән очрады.

– Исәнмесез, Алсу апа, нишләп йөрисез? – дип, елмаеп каршы алды.

Район хастаханәсендә кем кайсы авылдан, кем нишләп ята – барысы да билгеле. Фәрхәд белән Зәлиянең кыланмышлары кырык кат юылып, кырык кат чайкалган. Бөтен халык, бу тарих ни белән бетәр дип, тын да алмыйча көткән вакыт. Ташландык гарип бала да беркемгә дә сер түгел. Шуңа да боргаланып тормады:

– Без баланы күрергә килдек, – диде. Ләйсән бераз аптырап торды да:

– Әйдәгез, – дип, аларны зур булмаган бер палатага алып керде.

Уртада бердәнбер нәни карават. Бүлмәдә тып-тын. Акрын гына янына килделәр. Килделәр дә сискәнеп киттеләр. Аларга нәкъ Фәрхәднеке төсле ике кап-кара күз карап ята. Авыз урынында зур бер куыш – аңкавы күренеп тора. Бала еламады, акрын гына борылды да караватның таякларына тотынып торып та басты. Әллә нинди «ы-г-г» дигән тавыш чыкты, авыз урыны тагын да ямьсезләнеп китте, ә күзләр... Алар елмая иде. Бала, үрелеп, исәнгерәп торган Алсуның кофтасындагы ялтыр төймәсенә үрелде. Төймәне боргалады да башын күтәрде, күзләре тагын елмайды. Алсу, иелеп, баланы кулына алды. Гәүдәгә ябыграк булса да, ул бик теремек, сәламәт бала иде.

– Ул сау-сәламәт, тик аның бүре авызы, ягъни волчья пасть, ашый алмый, бик күп операция ясатырга кирәк булачак, – диде Ләйсән.

Алар янына урта яшьләрдәге бер табиб килеп басты:

–  Без әлегә баланы бирми тордык, атасыннан да анасыннан да отказ юк, ә киләсе атнада без аны Чаллыга балалар йортына күчерәбез, җиде айлык булды бит инде, – диде ул.

Алсуның баланы кочагыннан ычкындырасы килмәде:

–  Мин аны алып кайтам! – диде, аңардан аерыла алмыйча.

Балаларының аптырашы йөзләренә чыккан, ни әйтергә дә белми торалар.

– Юк, сез аны болай алып китә алмыйсыз, сез бит аңа беркем дә түгел, ялгышмасам, әтисе дә үлгән, диделәр. Ирегез исән чагында килгән булсагыз, әле башка хәл. Аны алырга теләүчеләр дә бар. Әйдәгез, минем кабинетка кереп сөйләшик, баланы урынына салыгыз да.

– Юк, монда сөйләшик, болар – минем балаларым, алар бер ата балалары, баланы беркемгә дә бирмибез. – Алсу баланы кулыннан ычкындырырга җыенмады, күкрәгенә тагын да кыса төште.                           

– Бу бала әнисе исемендә, аның фамилиясе дә юк, сезгә бу баланы алыр өчен бик күп документ җыярга кирәк.

– Җыярбыз, иеме, улым, җыярбыз?!

Аның хәзер бөтен таянычы улы иде. Ни әйтсәң дә, өйдә бердәнбер ир заты, әти урынына калган кеше.

– Сез бит ялгыз, Алсу ханым, тулы булмаган гаиләгә бирелми бала.

– Юк, нишләп мин ялгыз булыйм, менә бит балаларым бар, абыйсы, апасы...

– Әйдәгез, мин сезгә нинди кәгазьләр җыярга кирәклеген аңлатырмын. Баланы алыгыз, – диде табиб шәфкать туташына.

Алсу баланы теләр-теләмәс кенә Ләйсәнгә бирде. Палатадан чыгып киткәндә, артына борылып карады. Шәфкать туташы баланы урынына утыртты да үзе дә алар артыннан иярде. Бала шул шыксыз бүлмәдә ялгызы утырып калды.

– Нишләп ялгыз калдырасыз, ул бит әле кечкенә! – диде Алсу, өзгәләнеп.

– Җиде ай шулай ялгыз яши, өйрәнеп беткән инде ул, – диде Ләйсән. Монда аны тәрбияләп утырырга буш кеше юк, кемнең вакыты бар, шул кереп чыга. Кем – уенчык, кем кием китерә. Бөтен больница эшчеләре ярата аны, тик балалар йортына җибәрер вакыт җитте шул инде.

Алсуның кулына дилбегә буе исемлек тоттырдылар. Кайтып китәр алдыннан ул тагын шул бала утырган бүлмәгә таба атлады. Ишекне ачканда, бала ишеккә карап басып тора иде. Әйтерсең, аларның әйләнеп киләселәрен сизеп, торып баскан. Хатынның тамак төбенә төер килеп тыгылды, ирексездән, күзенә яшь бәреп чыкты. Берәр уенчык та алып килмәгән, ичмасам. Көне буена, кем кере^ дип, шулай көтеп торадыр инде, сабыем. Ходаем, аңа яшәү өчен җан биргәнсең, тик бу авыруы ни хакына? Өлкәннәрнең хатасын шушы кечкенә җан иясе күтәрергә тиешме?

– Әни! – диде Фәнил, аны кочаклап.

– Улым! – Ана яшьле күзләрен улына төбәде, ничек әйтергә дип, сүзләр сайлады, – улым, алмасак, ничек яшәрбез Җир йөзендә!..

Фәнил әнисен кысып кочаклады. Бу бала бит аның бертуган энесе була. Бу буш бүлмәдә ялгыз калган энесе мәңге күз алдыннан китмәс.

– Әни, ала алсаң ал, ярдәмнән ташламам, – диде ул...

Дәвамы бар.

Зифа Кадырова.