АЛТМЫШ ДҮРТЕНЧЕ БҮЛЕК
Бер буш палатада, каталкада яткан җиреннән аңына килде Алисә.Бераз кая икәнен аңламыйча яшкелт стеналарга карап ятты да, торырга теләп аякларын идәнгә куйды.Ләкин, шул ук минутта килеп кергән яшь кенә медсестра кыз, аны кире ятарга мәҗбүр итте.Ятыгыз-ят,зинһар тора күрмәгез, хәзер доктор килә, диде ул.Нишләргә кирәген ул әйтер.
Моңа кадәр сәләмәтлегеннән зарланмаган Алисә куркуга төште.Мин бер әбинең хәлен белешергә генә кергән идем.Ни булганын хәтерләмим.Нишләдем микән ?диде ул, үзенә карап торган медсестра кызга.
Сез аңыгызны югалтып егылгансыз, диде ул.Хәзер доктор керә, аннан сорарсыз, ә хәзер сөйләшмәгез дип, кан басымын үлчи башлады.
Ул арада олы гына яшьтәге , зур кысалы күзлек кигән доктор да килеп җитте.Я, гүзәл кыз, нәрсә дип, идәнгә ятарга булдыгыз әле сез? дип шаяртты ул.Диванга гына ятарга кирәк.Я булмаса караватка.
Аннары , давления ничек? дип, күзлек астыннан медсестрага карады.100 гә 70 диде тегесе.Син, Оля бар , баллы кайнар чәй алып кил әле, без туташ белән сөйләшеп алыйк , диде дә ,доктор Алисәгә сораулар бирә башлады.Тегесе биш минутта башыннан кичкәннәрен сөйләп тә бирде.
Даа, Алиса диде доктор , бераздан.Борчылып йөрү юньлегә илтми ул.Сез яшь бит әле , үзегезне саклагыз.Ә Фагыйлә әби янына керергә ярамый әле.Аның да әнә оныгы кияүгә киткән, шуңа борчылып әздән исән калды.Бездә практика узды ул кыз, Альбина исемле.Бик акыллы , яхшы хирург буласы кыз.Яраткан егете ташлаганга үч итеп, бер яратмаган кешесе белән Мәскәүгә китеп барган бит.Укуын ташламаса ярар иде.
Алисәгә әйтерсең меңләгән инә кададылар.Димәк Альбина чынлап та кияүгә киткән.Әле генә сүнгән өметләре яңадан кабынды аның.Бәлки Айрат бераздан аны ярата башлар.Әле бит, чыпчыгының кияүгә чыкканына ышанмый иде.
Медсестра алып килгән баллы чәйне эчүгә, эченә җан керде Алисәнең. Доктор, әби янына кертмисез значит ?диде ул.Алайса мин кайтам.Әти дә урамда көтәдер дип, идәнгә басты.Мин бит кунакка гына кайткан идем.Казанга кайткач больницада тикшеренү узармын.
Башыгыз әйләнмиме соң?Бәлки бераз ятып торырсыз , диде доктор.
Юк, юк рәхмәт.Тәртип доктор, волноваться иткәнгә генә инде ул, диде Алисә .Борчылмагыз, бар да әйбәт булыр дип,кабат рәхмәтләр әйтеп,әтисе янына чыгып китте.
Мин дә кияүгә чыкканына ышанмаган идем.Вәәт син аны, ә?Айрат белән тагын бер сөйләшеп карарга кирәк булыр болай булса, дип, волгага кереп чумды Алисә.Зилә апа кияүгә чыкты дип алдадым гына ди бит әле.Может үзе дә точносын белмидер.Ярар , кайткач уйлап карармын ...
Алисә кабат үзе уйлап чыгарган әкият дөньясына кереп киткәнен сизмичә дә калды..Инде әнә, әкренләп көз дә узып бара.Алисә бернигә карамый, шулай буш хыяллар диңгезендә йөзүен дәвам итте.Аның йөрәге Айрат дип типкәндә, егет кенә бары Альбина дип яшәде.Шыбыр-шыбыр яуган сары яфраклар тавышын тыңлап,уйлары белән ничә тапкырлар кайтты микән ул, Альбина белән җитәкләшеп йөргән көзге паркка.Аяк асларына коелган яфрак тулы төнге урамнарны ничә кат әйләнгәнен дә үзе генә беләдер Айрат.Айлар узгач онытылыр әле дип уйласа да, сагыну хисе көчәя генә икән бит .Уйламыйм дисәң дә, йөрәгең җаныңны тыңламыйча, сөйгәнең төшләреңә кереп уята икән ул.
Кышка таба , частькә килгән әтисен дә, Альбинаны сорап алҗытып бетерде Айрат.Кайтамы?Күренәме?Үзе генәме?Ире бармы? Укыймы, юкмы..
Белмибез бит улыыым.Без дә синең кебек берни белмибез, диде Рәис, кулларын җәеп.Кайтмый ул, гүпчим күргәнем дә юк үзен.Өйдәгеләрдән дә бер сүз алып булмый.Әйтерсең бер зур сер.Военная тайна как будто.
Эх әти, бер җылы сүз көткән идеем, булмады әле бу диде Айрат.Онытып булмый әти, ни как онытылмый.
Улым, ә Алисә?Ярамаслык кыз түгел бит.Может, аның белән сөйләшеп карарсың.
Уух әтии, син дә әни булып беткәнсең инде.Яратмыйм мин аны, яратмыйм, аңлыйсыңмы? Ул инде ике килеп , нервамны ашап китте.Мин ак дим, юуук , ул кара ди.Аңламаса аңламас икән.
Сине ярата значит.Әрсезләнеп йөрмәс иде.Жәллим дә инде үзен.Тәки үзенә тиң кешесен таба алмыйча кагылып сугылып йөри мескенкәй.
Табар әле әти, табар.Фәгыйләттәй ничек,урамга чыккалыймы?Альбина кебек аны да күрәсем килә.Аны да сагындым.
Әйбәт, бер көе.Көрәген күтәреп чыга да, кире күтәреп кереп китә.Үзе бик җор телле бит Фәгыйлә әби.Әле беркөнне дә, карт кешедән ичмасам кар да курыкмый дип көлә иде.Яшь вакытта үзләре өелә иде бу карлар, ди.
Йөрәге түзмидер инде, дәрт бар, дәрман юк диләрме?Гомер буе әшләгән кеше бит.Әти син ничек уйлыйсың, кая булыр бу Альбина.Күпме көтәсе булыр микән?Казанда гына булса бер кайтып китәр иде , име? Казанда түгел инде значит.
Шулайдыр, Айрат. Бер күренер иде.Юк бит, күргән юк.Хезмәтең дә бетеп бара инде улым.Кайтасыңдыр бит , нәрсә решать иттең?
Анда да кайтып нишләрмен инде әти? Томбовта бер эш бетмәс әле.Бераз эшләп, аякка басыйм .Аннары карармын.Дөрес, монда да ошый, генерал да бик кыстый үзе.
Ник , улым, бер ияләнгән килеш монда калсаң инде.Гражданский гына булып эшләсәң дә буладыр бит.
Юк инде әтиии, калсам наверно сверхсрочный хезмәткә калам.Генерал Булатов үзе дә шул биш ел тирәсе хезмәтем калды дигән иде.Бик килешәбез без аның белән , кызы да монда хезмәт итә.
Кызыыы?Аның белән ничек?Танышмы?
Әйе, әти, таныш кына түгел, дуслар да хәттә.Бик акыллы, матур кыз Розалина.
Ә..?
Юк, әти юк.Бернинди ә ләр юк.Ярәшкән егете бар аның.То же офицер.
Мин әти, 50 яшьтә түгел бит әле, нигә һаман кыз әзлисез соң сез миңа, я әйт әле, ә?Альбина белән күзгә күз карашып сөйләшмичә , мин башкага өйләнмим.
Да, Айрат, понял диде Рәис.То җе правильно.Бүтән бу темага сөйләшмибез димәк.
Әнә шулай сызланулар, өметләр белән, алты озын ай узып та китте.Айрат хезмәтен тәмамлап, өенә кайтып бераз ял итеп алды да, кире Маршанскийга китеп барды.Фәгыйлә әбинең үзеннән дә, әти-әнисеннән дә Альбина турында төпле җавап ала алмады ул.Больницага барып, Вальмирны күреп сөйләшергә теләсә, ансы да, Альбина китүгә үк, әшеннән китеп барган булып чыкты.
Айрат, йөрәген учына кысып,баш аягы белән әшкә чумды.Белемен күтәрү өстендә дә күп эшләде, айлар буе хәрби академиядә укулар, эшендәге авыр гына мәсьәләләргә чишелеш табарга ярдәм итте.
Чираттагы ялларына да берәр атнага кайтып, моңсуланып йөрде дә тизрәк китеп барды.Альбина турында билгесезлек үзәген өзде аның.
Альбина үзе дә оныта алмады авылы егетен.Уку йортында укучы егетләргә дә күз салмады.Тырышып укыды да укыды ул.Шулай да ара тирә китап әченнән Айратның фотосын алып, иреннәренә тиереп уйга кала иде.
Гади колхозчы баласыннан да кеше чыгасын исбатлыйм дип, сөйгән ярымны шулай тиз генә ятларга бирдемме.Бәлки көрәшәсе дә булгандыр.Алай дисәң, Айрат үзе нигә безнең мәхәббәткә тап төшерде.Мине шул чытлык Алисәгә алыштырды.
Сак-сок кебек өзгәләнеп икесе ике ярда , тормыш йомгагын тәгәрәтте алар.Ара-тирә авылга кайткан чакларында да, язмыш бер дә юлларын кисештермәде.Берсе кайтып , өзгәләнеп очрашу көткәндә, икенчесе инде китеп барган була иде.
Сизелмичә шулай еллар уза торды.Кемдер елый, кемдер офтана дип кенә туктап тормый шул гомер дигәннәрең, ага да ага.Айратның хезмәт итә башлавына да биш ел тулып килә әнә.Әти белән әнине дә сагынам, аларны да интектереп йөреп булмас, дип , соңгы вакытларда күп уйланды Айрат.Кышка биш елым тулуга кайтырмындыр..
Зилә белән Рәис тә , улларының уңышлары белән горурлансалар да,аларның да бердәнбер улларын сагыну хисләре бик көчле иде.Шул юксыну хисе белән , җайлап кына яши бирде алар.Әллә кайларга чыгып та йөрмәделәр.Килгән кешеләрне ачык йөз белән каршы алдылар, матур итеп озаттылар.Кунак ишеләр килгәләп торсалар да, Алисә белән Ахуныч кына башка аяк басмады аларга.Шулай да,җәйге матур бер көннәрдә Зилә белән Рәисне , Ахуныч үзе,аларны кунакка чакырды.Син дус кеше , безне оныттың бит, минем юбилей икәнен дә оныткансыңдыр әле,диде ул.
Онытмадым Ахуныч, онытмадыым,как штык булабыз, көтегез дип телефонын куйды Рәис.
Зилә әйдә, бер һава да алыштырып кайтырбыз,барыйк булмаса диде ул хатынына. Алисә мескен ниләр майтарып йөри микән?Бер юньле киңәш бирүче дә юктыр инде аңа.Атасы көн-төн эштә дигәндәй, анасы тагын.Кыз балага наз кирәк шул, алтыннар гына бәхет бирми.Берочтан аның да хәлен белешербез.
Билгеләнгән көндә, әйтелгән адрес белән , вакытында килеп җитте алар.Конверт белән саллы гына акчаны күкрәк кесәсенә тыгып, ресторанга кереп барганда, гына, үзләрен Алисә куып җитте.
-Зилә апа!Исәнмесез диде ул сөенеп.Ничек хәлләрегез, Айрат нишләп ята? Күзләреннән нур балкып торган, бу гүзәл ханымны Зилә көчкә таныды.Чәчләрен матур итеп , баш түбәсенә өйгән, зифа гәүдәсенә сыланып торган аяк йөзеннән озын, алсу күлмәк кигән бу гүзәлне чынлап та бер карауга тану авыр иде.
Зилә апа сезгә берничә сүзем бар иде,дип , Зиләне җитәкләп шунда торган яшел диванга ымлады Алисә.Рәис абый, биш минутка яме, дип, аңа да өздереп карап куйды.
Зилә апа, сездән дә, Айраттан да күптән гафу үтенергә телим.Ләкин һич кенә дә җай чыкмады, диде ул, Зиләнең кулларыннан тотып.Айратка гашыйк булуым ул вакытта аңымны томалады бит.Нишләгәнемне дә белмәгәнмен.
Хәттә больницага эләктем мин.Сезгә әйтмичә генә Айрат янына баргач, ул төксе генә мине куып кайтарды.Ул вакыттагы халәтемне сүзләр белән генә әйтерлек түгел иде.Нишләгәнемне белештермичә, үземне юк итәргә теләп, бер уч дару эчеп эләктем мин больницага....Шул вакытта нәни бала күтәреп , ресторанга елмаеп Ахуныч та килеп керде.Һәм Зиләне шаккатырып, мәле Алисә, улыңны тот әле, дип бик тә сөйкемле баланы кызына тоттырды.
-Зилә апа , бу минем улым Кәрим диде Алисә.Әтисенең катлаулы операциясе , хәзер килеп җитәр.
Зилә көнләшеп , чыкы чыкы килгән малайга карады.Операция булгач, атасы сразу килә алмастыр бит.
Киләәә, диде Алисә көлеп.Ул үзе ясый операцияләрне, хирург бит ул.Име улым, яраткан әтиебез врач бит, шулаймыыы?
Хирург?..
Әйе, Зилә апа.Әйе.Ходай тагәлә миңа да үз бәхетемне табарга ярдәм итте, Аллага шөкер.Үз үзен сакларга әзер торган кечкенә җәнлек булып, күп йөрдем мин.Еладым, көрәштем, психландым.Ләкин юатырга, бер назлы сүз әйтеп, киңәшләрен бирергә янымда бер кеше юк иде шул.Әти гел Айрат, Айрат дип тукыды, әнигә санаторийлар булса, мине уйламады да.Кая барып бәрелергә белми йөргән бер көчек идем мин.Көлделәр, кактылар, суктылар.Мыскыл итеп яннарыннан кудылар.Ләкин менә хәзер мине яратучы, яклаучы ирем бар.Аңа кияүгә чыккач кына күз яшьләрен оныттым мин.Үзем дә аны кадерләп кенә торам, чөнки бу бәхеткә урау юллар аша, җирне тырнап, шуышып килдем мин.
Зилә шаккатып, тирән фикерле, акыллы хатынга карады.Аның түккән күз яшьләрендә үзенең өлеше дә бар иде бит.Ул да, әле ялган белән чынны аермаган кызны, үзенең планнарын тормышка ашыру өчен кулланды .Шул вакытта, әнисе ял итеп типтереп яшәгәндә, кызга төпле киңәшләрен биреп, туры юлга кертәсе иде дә бит.Ә ул нишләде? Киресенчә Алисәне упкынга таба тәгәрәтте...
0 °С
Облачно