АЛТМЫШ ИКЕНЧЕ БҮЛЕК
Бау белән генә бәйләп куелган келәгә карап -карап торды да,Айрат авыр сулап сирень куаклары астындагы эскәмияләренә барып утырды.Гомергә дә йозак күрмәгән капка ямансулап ,хәзер аның үзен күзәтәдер кебек тоелды Айратка..Җылы бөркелеп торган капкадагы яшел, зәңгәр такталар.Телләре булып сөйли алсалармы?!.Берсен- берсе уздырып, кызып-кызып сөйләрләр иде лә.Ләкин юк бит,юк.Алар әнә үз гомерләре эчендә бик күпне күргән, күпне ишеткән җансыз шаһитләр генә шул.
-Гади генә бүрәнә йорт. Миңа гына шулай нур чәчә кебек тоеламы соң бу ?дип,Айрат озаклап , урам яктан өч тәрәзәле өйгә карады. Энесе күрше абыйларына ияреп ,Киров ягына шабашкага китте , дигән иде әни.Дөрестер ,бер күренер иде
,дип уйлады ул..Сания апа фермададыр инде.Менә бит , уйламаганда тормыш ничә градуска борылып куйды.Ә хыяллар! Нинди якты, матур иде алар безнең...
Акрын гына аяк тавышларын ишетеп Айрат артка борылды да,Алисәне күреп башын селкеп куйды.
-Ай, аллам, этнең яратмаган сөяге алдында ята дигәндәй..Каян белеп кушканнар моңа исемне?Чынлап та лисага охшап тора бу, дип үзалдына елмайды.Аның елмаюын үзенчә аңлаган, Алисә сөенде генә.Бөтен матур, бай ирләр үзләренең тозакка капканнарын белми дә кала.Карарбыз, син дә тиздән ничек биерсең микәән?диде ул эчтән генә. Аннары , эскәмиягә килеп утырды да,егеткә эндәште :
Сәләм Айрат!Нәрсә уйга калдың, Альбиналарга кердеңме соң әле?..
Кердем, кердем диде Айрат коры гына.Капкалары бикле.
- Может әбиләре өйдәдер,өстеннән капкаларын гына бикләп киткәннәрдер.
Да Алиса, то же вариант бу ,уйламаганмын диде дә, Айрат утырган җиреннән торып,кире капкага таба китте.Берничә өй аркылы гына салынган тыкрыктан кайтып килүче Камилне күрмәде ул.Ә Алисә аны танымады да. Үзләренә таба кызу-кызу атлап килгән ачулы ирне күреп,йөгереп диярлек Айратны барып кочаклады .
Бер усал абый синең янга килә диде ул, артта торган иргә төртеп күрсәтеп.Айрат бер мизгелгә югалып калды...
-Ә, Камил абый сез?Ничек хәлләрегез?диде ул, каушап.Скорый сезгә килгән идеме иртән?Фәгыйлә әби ничек?
Камил чынлап та ачулы итеп бер Айратка, бер аның кулына ябышкан кызга карап куйды да:Кит Айрат, канымны кыздырма дип, капкадагы бауны чишә башлады.Айрат, сөйгәненең әтисеннән: Нәрсә булды, Камил абый?Альбина...? дип сорый гына башлаган иде..
Тегесе шул арада капканы дөңгертәтеп ябып, кереп тә китте.
Псих, дип кычкырды Алисә.Аннан кеше кебек сорыйлар , ә ул?
-Яхшы чакта таегыз моннан!дип, капка аркылы кычкырды Камил, ачуы белән.Альбинаны да эзләп йөрмә.Әнә биик пар килгәнсез!
Айрат үзен үзе белештермичә, Алисәдән кулын йолкып алды.Бар кит әле моннан, диде ул, Алисәгә.Сиңа хәтле ачуымны чыгарып торма .Минем эшкә нәрсәләргә дип кысыласың син, ә?!
Ярар алайса, яраар.Тор әнә ялынып, диде Алисә.Капка астыннан сыясың бугай, шуышып керсәң була.Шулай диде дә , җансыз курчак сыман вак вак атлап, фырт итеп өйгә таба кереп китте.Үтерәәәм, теге сихерчене, үтерәм дип уйлады ул.Артыңнан калмаячак, үпкәләмә ди бит әле, шарлатан!..
Айрат кына нәүмизләнеп капка төбендә басып калды.Камил абый, Камил абыыый,дип кабат-кабат эндәшеп карады ул.Ләкин ,тегесе генә капка аратасын эчтән этеп куйды да, өенә кереп китте.Альбина укуыннан ял алды, хәзер кияүдә диде ул, ишекне ябып.Сез дә әйбәт торыгыз.
Мин өйләнмәгән бит.Кем белән әйбәт торыйм?дигәнен Камил инде ишетмәдее...
Значит дөреес, Камил абый алдап тормас, дип уйлады Айрат.Буласы булган инде, бернишләр хәл юк.Эх, Альбина, Альбинаа..Ак әбиебез генә исән сау терелә күрсен инде хәзер.Барыбыз да аны бигрәк каты яратабыз шул .Ул булса хәзееер...
Ләкин менә ,әбисенең Айрат белән икесен уйлап, больницага әләккәнен генә Альбина белмәде .Башкалабыз Мәскәү урамнары буйлап, академиягә ашыкты ул.Курыккан эш хәерле була дип,аны уку йортында колач җәеп , бик җылы каршы алдылар .Шунда ук тулай торактан бүлмә ачкычы да тоттырдылар.
Укыганда торасы дигән бүлмәсенә кергәндә, дулкынлануын көчкә җиңде Альбина.Зур якты тәрәзәләрдән, шәһәр шау шуы ишетелә.Ике тимер кровать, тумбочкалар.Тулай торак, Африкада да тулай торактыр инде ул дип,алып килгән әйберләрен түшәмгә хәтле тиеп торган шкафларга урнашты.Коридор стеналарында да, бүлмәдә дә медицинага кагылышлы, таблицалар, плакатлар эленгән.
Казан гына түгел бу, Мәскәәү.Нинди генә галимнәр, дөньякүләм билгеле кешеләр укыганнар монда!Менә бит Зилә апа! Рәис абыең бер эш бирми калмас дигән идең.Тирес корты Камил кызы Мәскәүнең иң данлыклы, борынгы академиясендә укый башлаячак Аллах бирса! Монда укыган бер генә булса да таныш кешең барыемы?Юктыыр, менә мин булырмын инде ул яме...Альбина коридорга чыгып, үзе кебек алдан килгән студентлар белән исәнләште.Ап-ак тешләрен ялтыратып көлеп торган негр кызы белән дә танышып алды әле.Яңа гына Африканы искә алган идем, менә күрәсең булса диде ул.Тегесе дә бишенче курста укый булып чыкты.Уртак телне дә бик тиз тапты алар.Озак та үтми, инде-авыл кызы сап-сары Альбина белән Африкадан килгән кап-кара негр кызы Амади, көлә-көлә уку йортына баралар иде..Әнә шулай итеп, Альбина Камил кызының, язмышында гаять аһәмиятле Мәскәү тормышы башланып китте.
Айратның гына менә,кеше күрәсе килмәде . Чәчен йолкып еларга әзер иде ул .Алисәне ярату түгел , күрә алмас дәрәҗәгә җитте.Җитмәсә Фагыйлә әби янына да кертмиләр икән, диде әтисе.Бәлки ул берәр ачыклык керткән булыр иде дә.Сания апа да , әнә Альбинаның кияүгә чыгуы дөрес дигән...
Көне буе үзен кая куярга белми йөргән Айрат,кичләтеп кенә бакчада йөргән әтисе янына чыгып утырды.Монда бигрәк матур шул, дип, бер кат гөлбакчага сокланып карады ул. .Тезелеп киткән ак башлы кәбестәләр, тип тигез кишер рәтләре.Кызарып утырган помидорлар..Болар барсы да әйтерсең бер оста художникның атаклы рәсеме.Клумба булып утырган, астра, георгиннар хуш ис бөркеп,бакчага искиткеч ямь өләшә.Әллә кая гына качып сайраган чикерткә тавышы күңелләрне уята...Эх әти, бигрәк яраткан идем шул Альбинаны.Нигә алай итте инде ? Миңа хәзер нишләргә?диде Айрат, әкрен генә. Рәиснең дә , бердәнбер улының газаплануын күреп, үзәге өзелде. Сиздермәскә тырышып, чәчәкләр арасыннан корып башын игән бер ике кашкарыйны йолкып, ызанга алып куйды да, кулын тимер бочкадагы суга тыкты.Үзе дә бит әле кайчан гына Айрат хәлендә иде.Әнә шуңа бик яхшы аңлады ул малаеның уй кичерешләрен.
Нишләргә дип улым, яшәргә инде.Сания апаң ташлагач, мин дә нәкъ синең хәлдә идем, диде ул, суда түгәрәкләр ясап..Җитмәсә әнә Ахуныч кызы кебек, арттан анаң тагылды.Билгеле бик матур иде ул.Тоттым да өйләндем, ничә ел торып ятабыз бит әле.Өйләнмәгән булсам, белмим шулай каңгырап йөргән булыр идем микән?
Ну әле син әти, өзелеп яратмасаң да әнине ошаткансың.Ә мин Алисәне бөтенләй күрә алмыйм.Әнине җәлләп кенә сөйләшеп йөрим инде.Нәрсәгә өмет итеп йөридер , белмим, дип Айрат та су бочкасына кулларын тыгып.Бүген дә әйбәтләп әйттем инде.Яратмыйм, юкка өметләнмә дип..Юук аңламаса аңламас икән.
Әйтәм аныыы икәүләшеп пыр-пыр йөриләр, дип көлде Рәис.Ярар, улым.Беренче мәхәббәт кебек үк көчле булмаса да, икенчесе дә очрамый калмый инде ул, очрар Алла бирса.
Әйе, әти очрар.Караәле әти, мин нәрсә дия идем.Әллә армиядә дальше калырга микән?
Рәис, бочка янында торган чиләкне әйләндерде дә,шунда утырып улына карады.Айрат та мыштым гына аның янына килеп чүгәләде.
Юктыр улым, ниемә инде сиңа армия.Гомер буе казармада гомереңне уздырырга кирәк дип саныйсыңмы?диде ул ,карашын бакча артларында җәйрәп яткан басуга күчереп.Монда кайтып тора алмыйм дип уйласаң инде, бераз я Маршанскийда, я Томбовтамы шунда ,бераз эшләп ал .Йөрәк яраларың басылсын.Еллар буе бер кайтып килергә интегеп ятарга ,армия дип уйламале.
Үзем дә кызулык белән уйладым бугай шул.Ярар, әти карармын әле.Берәр ел булса да эшлим дә, аннары күз күрер.Тизрәк эшкә тотынып, онытыласым килә.
Әйе улым, әш бар нәрсәгә дәва ул.Ләкин менә, санаулы көннәр генә бик тиз узды әле бу.Иртәгә эшкә бармам инде.Аэропортка үзем алып барырмын.
Әйбәт булыр әти.Алисәгә берсекөнгә генә китәм дидем әле.Әни әйтеп куймаса тагын.Аның белән бөтенләй китәсем килми.
Алисәне үзем дә яратмыйм мин аны.Бик үк акыллы да түгел бугай уул, дип матур итеп көлеп җибәрде Рәис.Альбина гына менә.Күз тигәнме соң, акыллы кыз дип сөенеп йөри идем.Шыпырт кына кияүгә чыгып тайган.Күпме сорадым Саниядән, юуук, партизан мени, әйтми..Торып карасыннар әле, соңрак белерсез ди.
Ярар инде әти, шулай язгандыр.Но мин барыбер өйләнергә җыенмыйм әле.Нигәдер Альбинаның башкага китүенә ышана алмыйм.Үзен бер күреп сөйләшмичә ышанмыйм да.
Өйләнергә Айрат, кайчан да соң түгел дә инде.Ну шулай да малай, һәр нәрсәнең үз вакыты дигәндәй, күңелеңә хуш килердәй кеше очраса белеп тә булмый.
Ул турыда уйламыйм әле, әти.Әле армия, эш дигәндәй, күз күрер, хәзер әйберләрне җыйгалап, машинага тутырам да, иртәгә срочно чакырдылар диярбез , теге бичурага.
Белмииим диде Рәис.Алай качып китү ирләр эше түгел дә.Ну икенче караганда, аңламаган кешене нишләтәсең ди.
Айратның кичтән әйткән сүзе , кабул булды.Алисә деловай гына чишмәгә төшеп китүгә, Рәис белән улы җыенып чыгып та киттеләр.
Әни , Альбинаны яратмый идең инде.Тәки котылдың, диде Айрат саубуллашып.Алисәне үзем яратмыйм, син үзең аңлат инде, артык дуламасын.Иртәгә Ахуныч кайтып ала диде ул.Әти белән минем янга килер булсагыз, зинһар аны ияртеп килмә тагын дип, Зиләне кочаклап үпте дә, машинага кереп утырды Айрат.
Урам буйлап төшеп киткән машинаны , тыкрыктан менешли күреп калган Алисә, ачудан чак мәтәлмәде.Капка әченә кереп, аягы белән генә капканы тибеп япты да, җеннәре белән Зиләгә кычкырды...
0 °С
Облачно