Ә кулыңда синең сирень иде

УТЫЗ БИШЕНЧЕ БҮЛЕК

Айрат аларга карап:Сез дә кич утырырга булдыгызмы, әнии? Әйбәт булган, кич матур, җылы бүген дип,бераз тавышын күтәреп, урам аркылы гына эндәште .Без бераз әйләнеп киләбез әле.Паркка да керербез диде ул аннары, итагатьле генә итеп.
Ә Зилә , кулын гына болгады да,аларга ихтибар итмәгән булып , Алисәне култыклап, нидер сөйли башлады.Аларның икейөзләнеп көлгән тавышлары,төнге авыл өстендә яңгырап, бераз эленеп торды әле.
Бигрәк матур кыз бу Алисә, диде Альбина, бераз сүзсез генә урамнан бара торгач.Җитмәсә әтисе зур кеше.Әнә бит , кара Волгада гына элдерәләр.
-Айрааат, бәлки Зилә апа дөрес тә уйлыйдыр әле, имее.Ул бит сине- бердәнбер яраткан малаен зур кешеләр арасында күрәсе киләдер.Без кем инде ... Тирес кортлары..
Юк, инде Альбина, алай дип әйтмәлеее.Бер яктан , әнине дә ничектер , аңларга тырышып карыйм мин.Ни дисәң дә, ул минем әни.Бәлки чынлап та, син дөрес әйтәсеңдер, малаен да зур кеше итеп күрәсе киләдер.Яратам да мин аны, әтине дә яратам.Ләкин бит, матурым, нинди генә матур булса да, мин Алисәне түгел, ә сине яратам.Синең янда гына мин бәхетле.Ә зур кешеләр алааар , бүген бар, иртәгә юк ул .
Димәк, Айрат, мин сине яратам, син минее..Ә, Алисә сиңа үлеп гашыйк .Үз-үзен тотуыннан ук күренеп тора ул.Менә мин булмаган булсам,бәлки сез бергә дә булган булыр идегез.Зилә апа да шуңа күрә генә мине яратмыйдыр.Мин инде беркатлы җүләр, укырга керсәәәм , бәлки миңа карашы үзгәрер дип тә, хыялланган идем.Юк шул, ялгышканмын.
Син Альбина, әнигә үпкәләмә инде яме кадерлем..Тора бара барыбер риза булырга туры килер аңа.Ә әти сине бик хөрмәт итә.Монсы менә, әнине бөтенләй чыгырдан чыгара.
Юук, Айрат , син нәрсә ди?Нинди үпкәләү.Киресенчә,мин Зилә апа очраган саен, аны кочаклап үбәсем килә әле.Әгәр дә ул, шулай очраган саен миннән көлмәсә, укып азапланма ,колхозда эш бетмәс, дип тормаса, мин болай тырышмаган да булыр идем, бәлки.Ул очрап, мине мыскыл итеп көлгән саен, мин катырак тырышып укыдым бит.
Шулаймы Альбина?Әнинең дә өлеше бар алайса? Рәхмәт матурым.Син чынлап та, бик тырыш, үҗәт шул...Айрат елмаеп, көчле куллары белән сөйгәнен җитәкләп алды. Кара әле , Альбина, синең ишеткәнең бармы:Армиягә китсәң иде, сөйгән ярларың белән, дип, җырлыйлар иде бит ,солдатка озатканда.Без үзебез дә, малайларны озатканда җырлап урам әйләнә идек.Ә менә шуның асылын мин яңа аңладым.Яраткан кешеңнән аерылып китү, чынлап та бик авыр икән ул.Бергә китсәк әә, Альбина?Әгәр мөмкин булса, мин бик шат булыр идем.
Армиягә китсәң иде, әти-әниең белән түгелме тагын, дип көлеп җибәрде Альбина.Кызыык инде син, Айрат.Ә шулай да, минем дә синнән аерыласым килми.Авыр булыр инде.Әле ярый, хәзер практикалар.Җәйне ничек уздырырга белмичә дә йөрер идем ату.Ә яңа еллардан соң кайтып та җитәрсең Аллах бирса.
Әйе, Альбина , ярты ел күп түгел ул.Хатлар язышырбыз.Әгәр дә, мин ышанмаслык яңалык булса, имее , матурым, син безнең девизны яз , яме.Мин кеше ышанмаслык хәбәр булса да ышанырмын."Ә кулыңда синең сирень иде" ..Ярый әле уйлап таптык.Бигрәк тә матур..Сирень чәчәкләре...Шуны искә алган саен, тик икебез генә белгән бу сүзләр мине чәчәкле язларга, үзебезнең искереп беткән агач эскәмиябез төбенә алып китә.
Әйдә алайса, Айрат, шулай сөйләшәбез.Бәлки чынлап та безне аерырга теләп, хатлар да язучы булыр.Әз мени андый язмышлар.Шул ук Алисә дә.Хәттә ул да мин булып берәр начар хат язарга может бит.Язган хатыбыз астына , имза урынына шул искиткеч матур сүзләрне языйк.Менә шул сүзләр булса индеее, йөз процент ышанып була.Чөнки бу сүзләр безнең икебезнең генә йөрәктән чыккан, тик икебез генә белгән яшерен сер.
Кара әле матурым, чынлап та имеее.Минем ничек башка килмәгән ул.Минем язу гел әнинеке бит.Ул мине өч -дүрт яшьтә яздыра башлаган.Әллә шуңамы, безнең язулар охшаган.
Менә бит, Айрат.Әле Алисә генә түгел, Зилә апа да аерырга маташырга может икән бит.Ярый әле, безнең кулда сирень бар.
Сәләм Айрат, ничек хезмәтләр?Мин сине яратам.И астында имза:Ә кулыңда синең сирень иде.Матур чыга имее, Айрат.Һәм ышанычлы да, димәк бу хатны мин язган.
Хетри инде без име Альбина.Хәзер шушы ярты елда араларда җылы хатлар йөрер, Фәгыйлә әби догалары белән бозымнардан саклар, яшәү дәрте өстәр...Ии, матурым, ул гына исән-сау була күрсен инде.Бик яратам мин аны.Мич коймакларын аның кебек беркем пешерә алмый.Кызганыч, еллар үзенең эзләрен сала шул.
Әйе, бик акыллы ул безнең , Урыслар әйтмешли,"мудрый". Әнә шуңа бөтенебез яратабыз..Кара әле Айрааат, бу парк син кайтканда ап ак карга күмелгән булыр инде, Аллах бирса.Ә буранлы кышларны синең кебек мин дә яратам.Менә хәзер, имеш син кайткааансың.Кыыыш..суык..Агачлар арасыннан качып кына буран егетләре сызгырааа...
-Ой-яй, матурыыым, кыш дип тормагансың ,юка киенгәнсең.Суык биит!дигән булып, Айрат Альбинаны җылы кочагына алды да, маңгаена төшкән сары чәч бөдрәләрен сыпырып, кызның кайнар иреннәренә үрелде.Шул вакыт, әллә кыска ялганыш булып алды,әллә табигать бу эчкерсез сөюне ят күзләрдән яшерергә теләде, баганада янган утлар сүнеп, парк караңгылыкка чумдыыы.... Төнге күктә йөзгән айның нуры гына, көлтә булып барыр сукмакларына коелды да,һәрбер янган якты йолдыз, бәхет теләгәндәй , җемелдәп күз кысты.Талгын гына искән нәзек билле җилләр тырыша тырыша бу ике гашыйкның чәчләрен чәчкә бәйләде.Шушы эчкерсез мәхәббәтнең шаһитләре - ак каеннар гына, нидер әйтергә теләгәндәй шыбырдашып, башларын чайкап куйдылар...Бары Альбина белән Айрат кына, боларның берсенә дә ихтибар итмичә,бәхеттән исереп, кайнар сөю хисләре белән уртаклашты.
Нинди бәхетле без Айрат!диде Альбина.Әти әниләребез исән-саулар, теләгән җирдә белем алабыз.Һәм иң мөһиме, без хәзер ялгыз түгел.Үзебез кайда гына йөрсәк тә, язмыш җиле кайда гына алып атса да, җаннарыбыз барыбер берсен берсе эзләп табар.
Әйе, диде Айрат та .Бәхетлеее...Син матурым, әби белән үскәч, әллә нәрсәләр беләсең, дип елмайды ул.Яшь кызның сүзләре димәссең дә.Шулааай ,кайда булсам да , син дә минем йөрәгемдә хәзер.Хезмәт итәргә дә тыныч күңел белән китәм.Ну бабай шикелле, дустыма:сине сакла дип әйтмәм.Бабаең кебек я урлап куяр..
Айрааат, сөйләштек бит. Вальмир белән дуслар гына дип , күпме әйтергә була индеее?
Бетте, бетте матурым.Беттее...Аңладым.Үзем әйтмәдем бу сүзләрне.Фагыйлә әби кайчакларда әйтә иде бит, җен тартты телдән дип, менә шул гына, дип көлеп җибәрде Айрат.Ә иртәгә мәҗлескә керерсеңдер дип беләм Альбина! Керәсең дә минем янга түргә менеп утырасың, куркып, оялып торасы түгел яме.Кеше күп булмый.Ахуныч кайта , тагын әтинең берничә колхоз председателе бугай.Иии.. иң якын дуслар.
Керәм әлбәттә , ничек кермим ди инде Айрат.Алла бирсаа, бер кешегә карап тормыйм яме...
Алар шулай, караңгыда шәйләнгән агач шәүләләренә баса баса, йолдызлы күккә хозурланып, кайтыр якка борылдылар.Каршы искән җәйге җилгә дә,ара тирә очраган егет-кызларга да карап тормады Альбина белән Айрат.Тын гына, икесе дә үз уйларына чумып, ай сукмагыннан атлавын белделәр.
Альбина, мин синең янда имее, вакытның узганын сизмим дә.Уже, әнә төн уртасы җиткән.Ә миңа биш минут кына торганбыз кебек тоела.
Бәхетлеләр сәгатькә карамый, диләр бит Айрат.Миңа да шулай.Менә, кайтып та җиттек.Димәк , иртәгә хәтле..
Иртәгә хәтлеее...

УТЫЗ АЛТЫНЧЫ БҮЛЕК

Айрат, сөйгәненең куе озын керфекләренә,бит очларына иреннәрен генә тиереп алды да, төн уртасы булуга карамастан,әле һаман утлары балкып торган өйләренә кереп китте.
-Сәләм төн пәриләре, дип елмайды ул, сөйләшә-сөйләшә өстәл тирәсендә маташкан әнисе белән Алисәне күреп.Бүген ятып тормаска булдыгыз что ли?
Сәләм Айрат матурыым, дип , Алисә дә, кулларын альяпкыч итәгенә сөрткәләп ,егет каршына килеп басты.Кайтып җиттеңме?Ә без менә, Зилә апа белән өстәл әзерлибез,дип елмайды ул.Рәис абыйның гына сабырлыгы җитмәде .Кереп ятты.
Соң бит индее!Әйдәгез, сез дә ятыгыз .Иртәгә мине озата алмыйча, йоклап калырсыз бит.Шулай диде дә , Айрат көлә-көлә аш бүлмәсенә узды.Суыткычны ачып,пыяла шешәдән кефир агызып эчте дә, барсына да хәерле төн теләп, бүлмәсенә кереп ятты.
Озак та үтмәде, Айратның инде сөйләшеп тормаганын аңлаган Алисә дә мыштым гына, кунак бүлмәсенә таба китте.Утлар сүнеп, өй эчен төнге тынлык биләп алды.....Өйдәгеләр күзләрен йомып, үз уйларына чумдылар.Һәберсенең уйларга әзер торган үз уе.Алисә Айратны уйлап, хисләр дулкынына ташланса, Айрат уйлары белән Альбинасы янында иде инде.Чынлап та ярата микән соң ул?Ә яратса, көнләшәсе урында, нигә Алисәне мактап тора.Бигрәк матур, имеш..Аңламассың бу кызларны.Ә Вальмир?Ансы нәрсә дип кайтты инде безнең больницага.Күңелем сизә түлке, мин китүгә Альбина артыннан йөри башлар әле.Тикмәгә институтта да булышам дигән булып йөрмәгәндер. Хәзер менә монда...Сборга киткәннәрнең күбесе Казанда кала да, миңа гына каян эләкте ул Маршанск дигәннәре.Ахунычның белгән генералы шунда имеш.Әти дә авыз ачтырмый бит.Шунда барасың и все.Нужели, бабай язмышын кабатлыйбыз без?Инде йөзләгән тапкыр куркып уйлаган уйларын куа алмыйча озак боргаланып ятты Айрат.Альбинага беренче тапкыр ап-ак сирень чәчәкләре бүләк иткәнен, оялып кына беренче тапкыр үбеп алуын искә алды.Аннары Альбинаның шул вакыт "кабаак"дигәнен ишеткәндәй булып, битләрен сыпырып куйды.Ярый , ябыктым әле.Тәки кабак булып кала идем бииит...
Иртә белән залда нәрсәдер төшеп ватылганга уянып китте Айрат.Урамда пычтыр-пычтыр килеп яңгыр ява, тәрәзә ярыгыннан боргаланып ,кысыла кысыла, салкынча җил керергә маташа.-Кара инде, кичтән үк болытлы булды микән соң бу?Бигрәк эч пошыргыч көн, дип , торасы килмичә генә урыныннан торды Айрат.Нәрсә әни, берәр әйбер төшеп киттеме соң анда?Челтерәгән тавыш ишетелде , дип юыну бүлмәсенә атлады һәм шул мизгелдә , аннан чыгып килүче Алисәгә килеп бәрелгәнен сизмичә дә калды.Оой, дип Айратның кочагына кереп атылды кунак кызы.Көтелмәгән бу хәлдән аның битләре алсуланды, күзендә шатлык чаткылары уйнап алды.Гафу ит, Айрат, дигән булды ул, шатлыгын яшерергә тырышып.Күрмичә калдым.
Зыян юк, Алисә, диде Айрат.Үзем гаепле, кунак кызы бар икәнен белә торып, шакып та тормый ишек ачтым бит.
Бу күренешне күреп, Зиләнең дә эченә җылы йөгерде.Күбрәк шулай бәрелгәләп торасы иде лә сезгә, дип уйлады ул.Әзерәк якынаеп та китәр идегез бәлки.Ну,ничавааа, "сары чыпчыкның"гомер буе укыганын көтеп ятарга диваналар юк монда.Тем болей шундый алтын кызлар, бүген кияүгә чыгарга әзер торганда.Үзе дә сизмичә, ничава, ничава дип кабатлады Зилә.Өйләнгәнегезне белмичә дә калырсыз .Бәхетле көннәрегез алда әле...
Шул арада,Алисә көлеп:Айрат белән сөзештек, дип Зилә янына килеп басты.Әйдәгез Зилә апа, ниләр эшлибез.Өстәл почти әзер икән инде.Кичтән ихтибар итмәгәнмен, карагыз әле, бигрәк матур булган бууу, дип өстәл җәймәсен тигезләп тарткалады, тәлинкә, калакларны рәтләп куйды.
Ә үзе бу чибәр егеттән күзен ала алмады Алисә.Альбина белеп әйтә шул, Айратка үлеп гашыйк бу министр кызы.Ут булып янган төлкедәй күзләре, сөйләшүе, үз үзен тотышы.Бар да шуны сөйләп тора бит, әнә.Ләкин Айратка гына, әллә бар Алисә, әллә юк.Әз генә дә ихтибар итмичә, үз алдына карап йөреп тора.Алисәнең өзгәләнеп үзенә каравын сизми дә .
Озак та үтмәде, колхозда эшләүче повар да килеп җитте.Озак еллар ашханәдә эшләгән Фираяның кулы кулга йокмый. Зилә белән Алисә көннәр буе эшлисе эшне ике-өч сәгатьтә эшләп тә атты.Аш та салынды, ит бәлеше дә духовкага кереп китте.Салатлар да өстәл түренә менеп кунаклады.Әйдәгез, Зилә .Кунаклар килгәнче бер чәй эчеп алыйк та, бераз ял итик диде Фирая, башындагы ак яулыгын рәтләп.Төне буе бииселәр алда әле..
Ә кунаклар чынлап та озак көттермәде.Кулына ике чәчәк бәйләме тотып,иң беренче булып Ахуныч килеп керде.Артыннан ук бер зур сумка күтәргән шоферы да күренде.
Болар иң гүзәл кызларга дип, чәчәк бәйләмнәрен Зилә белән кызына тапшыргач,Ахуныч зур сумканы Рәискә тоттырды.Монсы бездәй алтын ирләргә дустым.Зилә белән Алисә бушатып урнаштырырлар диде дә, үзе яратып утыра торган диванга барып утырды.Ә Алисә бөтенесенең ихтибарын үзенә җәлеп иттеп,ап-ак розалар бәйләмен повар Фираяга сузды.Эх, нинди акыллы кыз, берәү булсааа дия-дия, Зилә сумкадан берсеннән берсе затлы эчемлекләр, казылык, икралар тартып чыгара башлады..Бу хәтле кызыл, кара икраларны күреп , сүзсез калды Зилә. Ии, Ахуныч нигә бу хәтле расходланырга иде инде, дип, шаккатып министрга карады ул.Моның хәтле күчтәнәч була мени, карагыз инде моңа бер генә.
Повар Фираяның гына моңа бик исе китеп тормады.Чәчәген тәрәзә төбенә куйды да, Ал әйдә Алисә, икраларны.Тиз генә кабымлыклар ясап куябыз,.Утыра торгач алары да ашалыр, дип батон кисә башлады.Кызының бу өйдә үзен иркен, хуҗаларча тотуын күреп, Ахунычка канатлар үсте.Болай булса , булаа, дип уйлады ул.
Урамнан килеп кергән Айратны күреп тә, иң беренче кул биреп ул исәнләште .Я, улым!Молодец, бүтәннәр әтинең дуслары күп, алып калыр әле, дип ятса, син үзең теләп армиягә китәсең.Анда сине безнең генерал каршы алыр.Сине шул санчастькә дидек инде, диде ул Айратның кулын кыскан килеш.Бераз практика да булыр..
Айрат рәхмәтен әйтеп озак та үтмәде, башка кунаклар да баш төртте.
-Әйдәгез, утырыша торыйк диде Зилә.Килгән кеше әкрен килеп бетәр.Вакыт җитеп килә инде...
Иң беренче итеп түр башына Айратны кертеп утырттылар.Аның артыннан Алисә дә урын алды.Башкалар да җитез генә, көлешә -көлешә өстәл буйлап тезелешеп утырдылар.Бары Альбина гына күренмәде...

Дәвамы бар.

(Альфира Кадырова-Гайфутдинова)