Ә кулыңда синең сирень иде

УТЫЗ ӨЧЕНЧЕ БҮЛЕК

Айрат Алисәгә бер ике генә күз сирпеп алды. Шуннан артык түгел.Яраткан Альбинасы булмаса, бәлки башка күз белән дә караган булыр иде. Ләкин әнә бит, урам аркылы гына бердәнбер яраткан кызы гомер итә. Ә ул булгандааа, юк шул, әтисе әйтмешлиии, башка кызлар белән таныштыру бес-по-лезно.
Алисә әлбәттә бик чибәр, әллә нинди егетләрне дә үзенә каратырлык.Ләкин менә, Айратны гына түгел.
Нуу, Хәкимыч !Безгә кузгалырга вакыттыр дустым.Зилә ханым сезгә дә рәхмәәәт, искиткеч хозяйка икәнсез.Алла бирса, чәчүләр башлангач, Алиса белән бер әйләнербез әле, име кызым дип, диваннан торды Ахуныч
Әйдәле Айрат, диде Рәис тә, урыныннан торып.Кунакларны озатып керик әле, улым.Алисәне алдан уздырып, артыннан чыкты Рәис.Теләмәсә дә адәп саклап кына Айрат та әкрен генә артларыннан иярде.Инде капка төбенә чыгып машинага утырабыз дигәндә генә,көтмәгәндә Ахуныч кире өйгә таба атлады.Кәчтүм калган икән бит, карале боларны ,берсе әйтми, диде ул, көлә-көлә.Әйдәле Зилә,әйдә алып бир әле...
Зилә өйгә кереп, җитез генә диванда калган кәчтүмне Ахунычка сузды.Ничек беребез дә күрми калганбыз, кара инде безне, дип елмайды ул.Ләкин Ахунычның гына уенда ул түгел иде.
Тыңла әле, Зилә ханым.Сезгә чынлап та кыз ошадымы?Мине менә Айрат бер күрүдә үзенә әсир итте, диде ул,бүтәннәр ишетмәсен дигәндәй , тиз-тиз.АннарыЗилә ишетерлек кенә итеп, чәчләрен чәчкә бәйлисе иде шуларның , син ничек уйлыйсың ?дип пышылдады.
Әлбәттә, Алисә ошады.Шундый гүзәл кыз ничек ошамасын инде.Менә күрерсез , тиздән дуслар гына түгел, кодалар булырбыз әле, диде Зилә авызын ерып...
Эх, белсә иде ул , киләчәктә шушы сүзләре өчен үкенеп зар еласын.Юк шул, белмибез.Әгәр алда ниләр көтәсен белсәәәк, бөтенебез дә, егылыр җиргә мендәр түшәр идек ...Ә бүген менә, Зилә , үзен министрлар белән түр башында ,кодагый булып утырганын күз алдына китереп, хыял күленә чумды.Айрат үзенең дөньяда иң бәхетле кияү буласын белми әле, дип уйлады ул.Белсә шул Сания кызына борылып та карамас иде...
Айратның гына уена да кереп чыкмады Алисә.Чөнки ул үзен күптән Альбинасы белән бер бөтен итеп тоя иде инде.Егетенең характерын күптән белгән Альбина да, үзенә ышанган кебек ышанды аңа.Өенә килгән бер кунак кызыннан гына түгел, уку йортында әйләндереп алган әллә нинди чибәрләрдән дә көнләшмәде ул.Дөрес көнләшеп, хыялланып утырырга вакыты да булмады, ни дисәң дә мединститутта иң авыры , шул хирургия бүлегендә уку булгандыр.Ә Альбинаның бик тә укып кеше буласы, терлекче балаларыннан да укымышлы белгечләр чыгасын исбатлыйсы килде.Бар көчен биреп, тырышып укыды да, укыды ул.Инде әнә, чираттагы уку еллары да ахырына якынлашты.Экзаменнарын уңышлы гына тапшырып,Айрат кулына врач дипломын алса, "сары орчык" район үзәгенә практика узарга кайтты.Дус егете , яшь, өметле хирург Вальмир да, шул ук больницага юллама алды.Моны белгән Айратның йөрәген әллә нинди ,билгесез бер курку тойгысы биләп алды.Армиягә китүгә, сөйгәнен югалтыр кебек тоелды аңа.Ай нурларына коенып , төнге урамнарда йөргәндә , бу турыда әйтергә теләп ,әллә ничә авыз ачты Айрат.Ләкин Альбинасының , көнләшәсе түгел,арада ышаныч булсын дигәнен искә төшереп, тыелып калды.Әнә ,Альбина үзе дә, инде әллә ничә тапкыр кайтып киткән Алисә турында ләм мим бит.Ә көнләшсәң, көнләшмәслек түгел ул министр кызы.Озын төз аяклар, һәрвакыт шат күңел, куе кара керфекләр астына яшеренгән яшкелт күзләр.Кайчакларда ,Альбинасының үзе янында чуалган шундый чибәрләргә ихтибар итмәве,Айратның ачуын да чыгарды, билгеле.Яратмый башлагандыр әле, яратса нужели әзрәк булса да көнләшеп карамас иде.Юк бит, уйламый да.Мин яраткач көнләшәм әнә, дип уйлый иде ул.
Бу турыда бүген әйтәм, иртәгә әйтеп карыйм әле,дип йөри торгач,сборга китәр вакытлары да җитте.Ике көннән китәм дип йөргән көннәрдә ,каян белеп алгандыр, Зиләгә өстәл әзерләргә булышу хәйләсе белән, Алисә дә кайтып җитте.Бүләккә дип Айратка яхшы одеколон алып кайтса, Зиләгә бер кочак чәчәк белән бик матур йомшак тапочкилар бүләк итте.Ии, бу тапочкиларны йоклаганда да, аяктан саласы килмәс дип, нишләргә белмәде Зилә.Ә чәчәкләрен карале син, красотаа, дия дия сулы вазага утыртты.
Дөресен әйтергә кирәк,Айратка да ошады одеколон, ошамады түгел.Рәхмәт Алисә,минем нинди ис яратканны каян белдең дип, бүләген көзге алдына алып куйды.Сбордан кайткач сибәрмен инде, анда ярамас дип , өстенә әз генә шул затлы одеколонны сиптереп тә куйды әле.
Менә бит , Айратка да ошаган нәрсә булыр икән дип, сөенде Зилә.Аннары елмаеп:Сезгә әйтсәм читен инде, чишмәгә суга гына төшеп менмәссезме?дип Алисәгә карады.
Юк инде Зилә апа, шәһәр кызы дигәч тә, нәрсәсе бар ди инде аның.Айрат юлын күрсәтсә , хәәәзер дип кеткелдәде Алисә.
Айрат бераз икеләнеп торса да, башында бер план туып , рәхәтләнеп риза булды.Альбина как раз өйдә , дип уйлады ул.Күрми калмас.Карыйк әле, бәлки безне бергә күреп көнләшүе дә уяныр.
-Әйдә, городская дип көлде Айрат.Я көянтә сына,я муен...Алисә үпкәләгән булып, Айратка карады да:Әйдә , әйдә деревенский дип, ишек алдына чыгып китте.Аның артыннан үзенә дә пар чиләкләр алып , Айрат та иярде.Сөенечтән башлары әйләнеп киткән Зилә, урам як тәрәзәгә капланды һәм кирәк бит, шул вакыт урамда казларын куып йөргән Альбинаны күреп , кулын йодрыклады.Все, Айрат больше синеке түгел.Әйттем бит тирес кортлары белән кодалашмыйм дип,әйттееем дип, күкрәк какты Зилә.
Альбинаның гына, матур кыз артыннан ияргән Айратка исе дә китмәде.Сәләәәм,Айрат , дип бер кулын гына болгады да, казларын ишегалдына куалап кереп тә китте.
Әнине таш дип әйтәләр , син аңа караганда да катырак бугай әле.Әллә хирургларның табигате шундый микән?дип уйлады Айрат.Барыбер әз генә булса да көнләшкәнсеңдер әле, чынлап торып яратсаң ничек көнләшмисең ди.Айраты әнә шулай дип уйласа да , Альбинаның йөрәге берничек тә җансыз таш түгел .Һич тә юк, юук.Чөнки йөрәгегең бирешмәскә теләп, ничек сулкылдап тибүен Альбина үзе генә белде.Ул чакта берни булмагандай капка эченә керүгә, ярыклардан карап калуын да , Зилә апа безне чынлап торып аера бугай дип офтанып куюын да, Айрат сизмәде .
Шулай да,Айрат үзе Алисә янында булса да, уйлары белән сөйгәне янында иде .Менә бүген кич белән беләбез инде, кем кемне яратааа.Күпме көнләштерергә тырышам, юк.Уйлап та
бирмисең бит.Әллә миңа бик ышанасың, әллә ярату хисләрең әкренләп суына...
Якты кояш офык артларына качып, төн үзенең ефәк кара пардәсен тартып куюга, Айрат сөйгәне янына ашыкты.Әнисенең:Алисә белән бер урам әйләнегез дигәнен дә ишетмәде ул.Әни бүген соңрак кайтам, яме , дигән тавышы да капка ябылган тавыш белән өзелеп калды.

УТЫЗ ДҮРТЕНЧЕ БҮЛЕК

Айрат барып кергәндә , Альбина ишегалдындагы эскәмиядә дәү әнисе - Фәгыйлә әби белән сөйләшеп утыралар иде.Инде һәйран гына олыгая барган Фәгыйлә әби , элекке кебек җитез булмаса да, әле һаман да, яхшы сүзләре, алтын киңәшләре белән яшьләргә үрнәк булып,кирәк вакытта ярдәм итеп, юкка барга бирешмичә матур гына яши бирә.Тормыш юлында күп кенә киртәләр аша узарга туры килсә дә, һич бер кешегә караңгы чырай күрсәтмәгән Фәгыйлә әбине Айрат үзе дә , авылдашлары да бик яраталар, хөрмәт итәләр.Айрат әнә, әзерәк сызланган вакытларында , сөйгәне белән киңәшләшеп дарулар да алып кайта.Әле кайткан саен Казан күчтәнәчләрен дә онытмый.Шулай шул, алда калган өч тешен күрсәтеп, кеткелдәп утырган шат күңелле әбине яратмау мөмкин түгел.
Айрат та менә, әбине күрүгә, авызын ерып, Фәгыйлә әби янына килеп басты.Сәләәм, дәү әби!диде ул, ике кулы белән, әбинең сөялләнгән кулларын тотып.Йолдыз санарга чыктыңмы?
Фәгыйлә әби дә, сүзгә кесәгә керә торганнардан түгел.Йолдыз түгел әле улым, бүген көн болытлы. Күктәгеләр урынына синееең кыз-йолдызларыңны санап утырам әле менә , дип Айратны сынаулы карашы белән өтәләп куйды.
Аннары, яраткан Айраты ни дияргә дә белмичә төртелеп торганда: Альбинаны көнләштерәм дип йөреп, үзеңнең капкынга эләккәнеңне беләсеңме, син малай?дип, Айратны бөтенләй аптырашта калдырды Фәгыйлә әби
Айратның йөзенә бурлыкта тотылган кеше сыман, кызыл йөгерде.Дөрес сүзгә җавап таба алмыйча,беразга сүзсез калды ул.
-Утыр әле , улым!диде Фәгыйлә әби, киеренке тынлыкны бозып.Утыр да, тыңлагыз әле , менә мине.Мине, гомерем буе өзелеп яраткан кешем урынына, бары кечкенә агач өенә карап юанган , инде сиксәнгә җиткән,кечкенә әбине тыңлагыз әле.
-Сезнең бәхет бары сезнең үзегезнең кулда.Җибәрәсез икән, эзләп алуы ай-һай авыр булыр, балалар.Бабаң белән минем мәһәббәтне беләсез, яшереп торуның мәгънәсе юк.Бозым дигән кара еланның шуышып кергәнен дә белми калдык без, ул вакытларда.Ә менә сезгә ул яктан куркыр нәрсә юк.Альбинаны бөтенләй боза алмаслар, сине дә улым.Бөтен өйрәнгән, белгән догаларым белән саклыйм мин сезне.Яратасыз икән, бернинди кер ятмасын арагызда.Шик, шөһбәләр белән ярату, ярату түгел ул балакайлар.Бу Айрат улым, бигрәк тә сиңа кагылааа.Бүгенге кыяфәтеңне күрдем мин тәрәзәдән.Шулай ук Альбинаның капка ярыгыннан карап, күзләрен сөрткәнен дә күрдем.Я нинди тиатр инде бу, я-ә, нәрсә сүзсез калдыгыз.Зиләнең ник безне сөймәгәнен , кешегә әйтмәгәч тә биик яхшы беләм мин.Шулай ук, сезне аерып, шул нәчәлник кызын килен итеп аласы килгәнен дә.Ә син, Айрат яшьлек җүләрлеге белән, шуңа канат җәйгәнеңне аңламыйсың.Канат җәяргә түгел, аяк чалырга кирәк улыым, аяк чалырга.Нәкъ менә соңыннан, ошибка мулодости дип еламас өчен, хәзерге ялгышлардан саклана күрегез сееез....
Фәгыйлә әби тын гына, йөрәкләргә барып җитәрдәй ышанычлы тавышы белән сөйләде дә, сөйләде.Әйтерсең лә ул әүлия һәм каршында утырган, ике кадерле кешесен ялгышлардан сакланырга чакыра.
Менә шулай балалар, мине әз генә булса да аңладыгызмы?диде ул, яшьләрнең әле берсенә, әле икенчесенә карап.Кеше сүзенә карамагыз, гарчә ул бик якын кешегез булса да.Бары үзегезнең биргән вәгьдәләрегезгә тугры калыгыз.Менә шул чакта гына бәхет кошыгыз , сезнең белән булыр...
Фәгыйлә әбиии!Минем әзрәк көнләштерәсем генә килгәнне каян сиздегез сез?диде ниһаять Айрат.Әйе шул, бу чынлап та шулай иде.Альбина әз генә дә миңа көнләшеп карамагач, мин җүләр инде, әллә мине яратмыймы, дип уйлый башлаган идееем.
Фәгыйлә әби, ике куллап эскәмиясенә тотынып торып басты да , бераз башын чайкап торды...Аннары Айратка карап:, көнләшүнең аерылышуга илткән беренче сәбәп икәнен аңларга вакыт инде сезгә, дип, бераз аксаклап өйгә кереп китте.Карагыз әле бәхетле күккә, йолдызлар чыккан, санагыз, диде ул кереп барышлый.
Айрат, утырган җиреннән тормыйча гына, өстенә кигән юка кофтасын Альбинаның җилкәсенә салды.Даа, матурым, диде ул.Нинди ак әби, нинди алтын сүзләр.Мин дивана баш чынлап та сине көнләштерергә генә маташкан идем бит.Уеннан уймак ясарга ерак түгел икән шул.
Көнләштерергә?Айрат бу хакта сөйләшкән идек түгелме суң инде без.
Альбинаның тагын суң дип әйткәнен ишетеп , Айрат көлеп куйды.Каян тагын исеңә төште әле ул сүзең, бигрәк килешле итеп әйтәсең инде, диде ул Альбинаны кочаклап.Ә син , син менә мине яратасыңмы суң?Әәәз генә көнләшәсеңме сууң?
Син Айрат, дәү әнинең әйткән берәр сүзен аңладыңмы, юкмы, ә? Ул көнләшү дигән сүзне безнең арага бүтән кертмә, яме.Әнә көнләшәсе килсә, кунак кызың үзе көнләшсен.Яратканымны беләсең бит дип, Айратка борылып карады Альбина.Әллә белмисеңме?
Белми идем.Әйткәч менә хәзер беләм инде.Мин дә сине яратам, дип Альбинаның биленә кулын салды Айрат.Мин артык яратамдыр шул, әнә шуңа күрә , сине югалтудан куркам да инде мин.
Ничек мине югалтырга дисең суң син?Мин беркая да барырга җыенмыйм бит.Менә берсекөнгә син китәсең.Ә армиядән өйләнеп кайткан егетләрне санап биримме мин сиңа?Мин дә борчылам Айрат.Минем дә йөрәгем урынында түгел.Ләкин бирешмим, кирәк тә түгел.Иң беренче чиратта үзебезне кулда тота алмасак, без нинди врач булыйк аннары
Шулаен шулай да, Альбина.Фагыйлә әби белән бабайның язмышын уйлап куям да, куркыныч булып куя.Бәлки безгә өйләнешеп куярга да кирәк булгандыр.
Җүләр инде син минем.Укып бетермичәмеее? Әле минем ике ел укыйсым бар, аннары ординатура.
Даа, диде Айрат.Ярар бер елга якыны армия белән узып китәр инде, матурым.Яңадан өч ел ничек көтәсе булыр?Альбина , бәлки терапевт кына булып чыгарсың.Ул хирургларның эшләре бик авыр бит.Син дә ялгыш сайламадың микән инде?
Альбина матур итеп, тыйнак кына көлеп куйды.Эх сине матурым, иң авыр уку еллары артта калды бит инде , диде ул бәхетле елмаеп.Бөтен кеше дә терапевт булса, хирург булып кем эшләр?Авыыыр ,сүз дә юк.Ну мин тырышам Айрат.Минем хатын дип, горурланасы көннәрең алда әле синең.
Ә бәлки, Вальмир кебек интернетурада гына укырсың.
Карарбыз Айрат, син исән-сау хезмәт итеп кайт.Өйләнмичә генә, дип төрттереп куйды Альбина.
Иии, кара әле бу хирургны син, ә?Мин кайтуга, Фәгыйлә әби кебек, сине урламасыннар дип куркам миин.
Урламаслар Айрат.УрламасларИң курыкканым бозым иде минем.Ә ул хәзер безгә куркыныч түгел.Безне саклаучы яшен ташыбыз бар миндә.Ул хакта соңрак сөйләшербез, әйдә урам әйләнәбезме?
Әйдәә, диде дә, Айрат Альбинаны култыклап, урамга чыктылар.Ә нәкъ каршыларында, эскәмиядә төлке сыман юхаланып Зилә белән Алисә утыралар иде.

Дәвамы бар

(Альфира Кадырова-Гайфутдинова)