Рәхмәт сиңа, язмыш

Бик азга,ике арада серле тынлык урнашты.Бары үзәкләрне өзәрлек сагыш ярылып яткан моңлы күзләр генә бер берсенә төбәлеп,катып калдылар.
Бирегез сумкагызны,диде Мулланур, ике арадагы киеренкелекне бозарга теләп.Мин үзем дә әле күптән түгел генә килеп эләктем монда.Дөресрәге кыш көне килдем.Мин Мулланур..
Ләкин,Мулланур абзый сүзен әйтергә җитешмәде,теге таныш түгел хатын тын гына елап җибәрде.Шул вакыт күп кайгылар кичергән ирнең үзенең дә үзәкләре өзелеп,моңлы коңгырт күзләренә яшь бөртекләре тулды.Я,я, диде ул, ипле генә.Елама дус кеше.Елап кына бер нәрсәне дә үзгәртә алмыйбыз,агайне.Вакыт җиткәч барысы да әкрен үз җаен ала ул.
Мулланур уйланып,теге ханымның иңнәреннән кочканын,үзе дә сизмичә калды.Шул вакыт ниндидер көчләр белән ике мескен җан бер берсенә тартылып,күпне күргән,ике яралы йөрәк бер булып,үксеп куйды.
Әйдәгез,әнә анда, гөлҗимеш куаклары артында агач эскәмия бар.Теләсәгез бераз сөйләшеп утырырбыз.
Мин Мулланур исемле, дип әйткән идем инде.Сезнең исем ничек?Нинди җилләр алып килде монда.Ул яхшы машинада кем иде инде?
Бер бер артлы биргән сорауларыннан Мулланур үзе дә читенсенеп куйды.Гафу итегез,диде ул,елмаеп.Сөйләргә теләсәгез генә инде,әлбәттә.
Юк,юк,зыян юк.Сезнең белән танышуга мин бик шат.Мин Хәдичә,диде теге ханым әкрен генә.Хәдичә исемле.
Ә туганнарыгыз,фатирың?Син бит әле яшь күренәсең,Хәдичә.Нәрсә булды?
Сез үзегез дә күп күргәнсездер бит.Хәдичә,икеләнеп иргә карады.Минем кайгымны да нигә уртаклашырга инде сезгә.
Әйе,Хәдичә,дөрес әйтәсең.Күп күрдем.Аллага шөкер,язмыш әйбәт сынады.Ләкин мин бирешергә теләмим әле.Кызым,улым исән саулар.Аннары җәйгә авылга кайтып, өйне рәтли башлармын дип торам.
Өегезгә ни булды?Искердеме?
Юк, Хәдичә,янды шул.Зиратка, хатыным янына,дип киткән идем.Бер сәг.эчендә өйнең эче күмергә әйләнде.
- Хатыныгыз?Ул..
-Ул йөгереп йөргән җирдән йөрәк белән китте.Ә улларымның берсе..Әй,лә Хәдичә,нигә мин һаман үзем турында сөйлим соң әле?Менә син,карап торырга таза сау,яшь хатын.Сине нинди язмыш алып килде?
Минеме?Мин дә йорт җирсез калдым,Мулланур.Күптән түгел ике атна тирәсе больницада ятарга туры килде.Ә кайтсам,фатирымда башка кешеләр яшәп ята.
Аңламадым,гафу ит.Ничек инде, башка кешеләр?
Менә шулай да була икән.Хәдичә үзен гаепле санап,башын иде.Фатирым улым Айдар исемендә иде...
Димәк,улың сине фатирсыз калдырды?
Мин,Мулланур,гомер буе диярлек шәфкать туташы булып эшләдем,дип сөйләп китте теге хатын.Ирем белән дә больницада таныштык.Ул ашыгыч ярдәм машинасында шофер иде.Ләкин бәхетебез генә озакка бармады.Улыбызга дүрт яшьләр тирәсендә авариягә эләгеп,ирем үлеп китте.Шуннан соң бары улым өчен генә яшәдем дә инде.Артык иркәләп,үзем боздым, Мулланур.Үзем генә гаепле.Кызганыч,ялгышканымны соңга калып аңладым.
Мулланур бераз уйланып утырды да, хатынга карады.Димәк теге яхшы машинада улың иде?Димәк ул,имансыз,фатирыңны сатып машина алган?
Эх,Мулланур,Мулланур..Шулай булсын иде әле.Сөенер генә идем.Юк шул, юк.Машинада бергә гомер иткән күршемнең ире иде.Син эшләгәндә,кемгәдер булыша алганда гына дуслар күп икән ул.Ә менә йортсыз калгач,берәүнең дә үзенә кертәсе килмәде.Хәттә,вакытлыча.Якын күршем дә:Берәр нәрсә уйларбыз,хәзергә монда торып тор,дип калдырды әнә.Минем генә бер дә монда каласым килми,Мулланур.Ялгыш кердем бугай мин монда.
Әлбәттә ялгыш.Синең урын монда түгел,Хәдичә.Мин ярар инде,хәтерне югалтып алдым.Ә син?Давай ,Хәдичә,үзеңне кулга ал.Бер җае чыкмый калмас.Улың да бер аңга килер,Аллах бирса.Болыт артыннан кояш чыкмый калганы юк әле.Кит син моннан.Нинди генә җирдә яшәсәң дә,иреккә берни җитми.Ә монда режим,язылган тәртипләргә буйсынып яшәргә кирәк.Көчең бар икән,рәхәтләнеп эшлә,аша,эч.Картлар йорты качмый ул, җаным.Ә улың турында,күрәм,сөйләргә базмыйсың.Бәлки бер очрашкач, рәхәтләнеп сөйләшербез әле.Тиздән, Аллахым теләсә,мин дә үз авылыма,үз нигеземә кайтам.
Әйе,сөйләшербез.Хәдичә,моңлы күзләре белән иргә карады.Рәхмәт сиңа,диде ул,бер карарга килеп.Киңәшләреңә рәхмәт.Монда керүем юкка гына булмаган,Мулланур.Синең белән дә бар да яхшы булсын.Бәлки әле,бер очрашып та куярбыз.Кем белә, дөнья матур,дөнья киң.
Димәк,китәм,монда калмыйм дисең инде.Вәәт,молодец!
Китәм Мулланур,китәм.Синең белән сөйләшкәч,күзем ачылгандай булды.Бик дөрес әйтәсең,мин сау сәләмәт,Аллага шөкер ,аяк кул әшли.Алай карт та түгел әле.Камышлыга кайтып барсын да яңадан,урыслар әйтмешли,чистый листан башлыйм әле.Ә сиңа,миңа көч бирүең өчен рәхмәт, дустым,бик зур рәхмәт.Хуш.Аннары,Мулланур,кайгыларымны уртаклашкан өчен мине гафу ит.
Шулай дип,Хәдичә елмаеп торып басты.Ул хәзер монда килгәндәге югалып калган хатын түгел иде инде.Ә күзләренә яшәү дәрте кунган, ныклы бер карарга килгән икенче бер Хәдичә иде.
Әйе,әйе,Хәдичә,дөрес әйтәсең.Кояш астында үз урыныңны табар өчен тырышасы ул.Афарин,бирешмә.Ләкин,менә син кая барам дидең әле?Камышлы дидеңме? Әллә...әллә мин ялгыш ишеттемме?
Мулланур,нәрсәгәдер өметләнеп Хәдичәгә карады.Аның күзләрендә якыннарын гына түгел, туган авылын, төп нигезен сагыну чаткылары да ярылып ята иде. Моннан биш чакрым, дидең бугай,диде ул ярымпышылдап.Камышлы...
Әйе, Мулланур, әйе,Камышлы.Моннан биш чакрым тирәсе.Бу якларныкы булсаң, ишеткәнең бардыр әле.Бик матур авыл ул.Ләкин менә,дөнья куып туганыбыз Галиәхмәт абый янына гына еш кайта алмадым.Ул авылга елга бер ике тапкыр кайтылды микән.Больницада шул авыл хатыны белән яттым мин.Гөлчирә исемле олырак яшьтәге апа белән.Камышлыда сатлык өйләр бар,дип ул әйткән иде.Менә хәзер шул искә төште.Барып карыйм әле мин шунда.
Мулланур,ипләп кенә Хәдичәне кире эскәмиягә утыртты.Тәк-тәәк,диде ул серле генә. Гәлиәхмәт абзый,дисең инде алайса.Кушаматы "күчтәнәч"түгелдер бит?Наилә апалар.
Әйе,Мулланур,хатыны Наилә апа.Ну түлке кушаматларын белмим.
Кушаматлары "күчтәнәч"аларның.Әтиләре урманнан күп итеп мәтрүшкә җыеп, күчтәнәчкә тарата торган булган аларның.Менә шуннан соң,ябышып калган да инде аларга бу кушамат.
Син дә аларны беләсең мени?
Мулланурның шул мизгелдә йөзләре ачылып китте.Күзләренә елмаю чаткылары кунды.
- Беләм,Хәдичә беләм.Ничек белмим ди инде.Мин үзем дә шул Камышлы авылыннан бит.Гәлиәхмәт абзый белән Наилә апалар минем күршеләр генә алар.Сине генә никтер күргән булмады .
Шулай мени?Менә сиңа кирәк булса. Минем истә әле,Гали абзыйларның күршесендәге бер өйдә көдрәләнеп бик матур миләш үсә иде.Аннары,ул өйнең тамам тамам,дип торган агач алкалы,челтәр бизәкле капкалары хәтердә калган тагын .
Капкалары матур иде,дисең алайса.Ул өй,Хәдичә,безнеке иде инде ул.Ләкин,әйткәнемчә,быел кышка керүгә яндым шул мин.Югыйсә берәр сәг.кә зиратка гына ,дип киткән идем.
Ии,менә,язмышлар.Димәк бер авылда яшәрбез Аллах бирса.Өй генә килешеп булса ярар иде.
Шәп булыр,Хәдичә.Камышлы бик матур ул безнең.Өе дә булыр,көе дә булыр.Бик тиздән кайтам мин дә.Көннәр генә бераз җылытсын да.Үз өең,үзеңнеке инде ул.
Мулланур әйтергәме,юкмы,дип,бераз икеләнеп торды да,сорап куйды.Ә синең,гафу ит,Хәдичә.Акчаң бармы соң? Җитмәсә үзем өстәрмен,дип әйтүем.Сораганга ачуланма.Банкта акчам барлыгын оныткан да идем әле,монда килгәч искә төште,рәхмәт яугыры.Кире бирәм дисәң,җаең белән бер түләрсең.
Хәдичә,рәхмәтле күзләре белән иргә карады.Рәхмәт,диде ул шаккатып.Беренче күргән кешегә ярдәм итәргә теләвең өчен бик зур рәхмәт.Акчам бар,бәлки бәләкәй авыл өенә җитәр әле.Дөрес,үземнеке генә җитмәс тә иде.Беләсеңме,кемнәр бирде акча?
Мулланур елмаеп куйды.Юк,әүлия түгел шул мин, белмим.Кемнәр инде ул,шундый изге күңелле кешеләр.
Алармы?Камышлы белән күрше авылныкылар алар.Җәйлектә шул Камышлы басуында бер егетне чәнечкәннәр иде,ишеткәнсездер бәлки.Сабан туй аллары иде ул.Төн уртасында ул егетне күп кан югалтып,бик авыр хәлдә больницага алып килгәннәр.Кан салырга кирәк, ә аныкы кебек сирәк группа кан юк.Шунда,озак еллар бергә эшләгән медсестра дустым,мине искә төшергән дә,өемә ашыгыч ярдәм машинасын җибәргәннәр.
Һәм сез ул егеткә каныгызны биреп,аның гомерен саклап калдыгызмы?
Әйе,Мулланур,әйе.Уйлап торырга. вакыт юк иде,ул чакта.Барсын да минутлар хәл итте.Рәхмәт йөзеннән,егетнең әтисе хәйран акча да бирде.Баксаң,ул авылның иң бай кешесе икән.Күпме генә карышсам да,акчаны көчләп кесәмә тыкты.

Дәвамы бар.

Хикәянең авторы: Альфира Кадырова-Гайфутдинова.