Язмыш сынавы

– Бер­ни дә уй­ла­мыйм. Кем яса­га­нын белсәм, ку­лы­на
алып ба­рып тот­ты­рыр идем.
Ил­шат абый­сы эндәшмә­де. Аның да бу ту­ры­да уй­ла­са,
ка­ны кай­ный, тик ба­ла­ны га­еп­ли ал­мый, яра­та­лар алар бу
ба­ла­ны.
Ишек ак­рын гы­на ачыл­ды да Рөстәм­нең ба­шы кү­ренде.
– Әлләй, кы­зым уян­ган бит, – ди­де ел­ма­еп.
Ба­ла тиз генә Ил­шат абый­сы ал­дын­нан төш­те дә әти­сенә
кар­шы йө­гер­де. Рөстәм тиз генә бәдрәфкә дә алып ба­рып килде. – Ил­шат абый, менә, до­го­вор­ны ка­рап чык әле, – ди­де
бик канә­гать ел­ма­еп. Ил­шат кә­газьләргә күз йөр­теп чык­ты
да күзлә­ре түгәрәклән­де.
– Кай­дан тап­тың син бу ке­ше­не?
– Те­ге ва­кыт юл­га рек­ла­ма бир­дек­ме, ан­нан, «Ка­мАЗ»лар җы­е­лып тор­ган җиргә мин ви­зит­ка­лар та­рат­тым­мы, менә
шул рек­ла­ма эш­ли баш­ла­ды. Бо­лар чис­та ак­ча­га эшләргә
җы­е­на­лар.
– Ну мо­лод­цы, шәп конт­ракт! Точ­но ма­ши­на­лык чы­га
бу си­нең. Кит­тек алай­са тир түгәргә, хә­зер кыз­лар­га гы­на
әйтәм дә.
Рөстәм Гүзәлгә эндәшмә­де дә, ка­раш та таш­ла­ма­ды.
Рөстәм ба­ла­ны күтә­реп чы­гып кит­те, Ил­шат абый­сы кай­ларга­дыр шал­ты­ра­тып, үз эше белән бул­ды. Гүзәл ко­ри­дор­га
ба­шын ты­гып ка­ра­ды. Рөстәм бер кыз­ның би­леннән тиз генә
ко­чып ал­ды, нигә­дер бик кү­ңел­ле итеп кө­леш­теләр. Гүзәл­нең
мо­ңа та­гын ачуы кил­де. Үзе дә аң­ла­ма­ды – нигә бу ак­баш­ка
җе­не ко­ты­ра? Теләсә нәрсә эшлә­сен шун­да, коч­ма­гае. Эш
беткәч, Ил­шат абый­сы белән спорт­зал­да узыш­мак­тан гер
күтә­рергә то­тын­ды­лар, Ба­ла алай-бо­лай ча­бу­лап уй­на­ды.
Гүзәл Рөстәм­не күзәт­те, ха­тын-кыз­лар нәрсә­сен та­ба­лар
соң, нәрсә­се бар соң ис­китәр­лек? Гер күтәргәндә җилкәләр
киң­әеп китә, бил нечкә генә, мон­дый озын гәүдә­леләр челән
ке­бек ябык, нечкә бу­ла, бу, ах­ры­сы, гел се­ңер генә. Абый­сы
да элек мо­ның ишегә бер дә исе кит­ми иде, хә­зер аның да
ма­тур бу­ла­сы килә. Рөстәм Гүзәл­нең ка­ра­шын то­тып ал­ды,
бермәлгә күзләр бәйлә­неп тор­ды­лар, Гүзәл әллә нишләп
кит­те. Ирләр тирләп-пе­шеп ти­мер герләр күтәргәннән соң
душ­ка ке­реп чай­ка­нып чык­ты­лар. Рөстәм Гүзәл яны­на ки­леп
уты­рып, ки­енә баш­ла­ды. Ан­нан тәм­ле, кыйммәт­ле хуш­буй
һәм баш­ны әйлән­дер­геч ирләр исе ки­леп кит­те.
– Нәрсә ка­ра­шың белән си­херләп уты­ра­сың, ә? – ди­де
ел­ма­еп, күзлә­рен кы­са тө­шеп. Гүзәл әллә ан­нан килгән искә,
әллә аның шун­дый ка­ра­шын­нан ни дип җа­вап би­рергә белмичә, иләс-миләс ки­леп уты­ра бир­де. Кү­ңе­лен ни­дер кы­тыкла­ды. Рөстәм­нең ал­ды­на ба­ла ки­леп мен­де.
– Әти­ем, әти­ем, – дип ко­чак­лап, иреннә­реннән үп­те,
юеш чәчлә­реннән сый­па­ды. Гүзәл шым гы­на алар­ны күзәтте. Алар­да­гы эч­кер­сез мәхәббәт­не аң­лый ал­ма­ды. Гүзәл­не
дә әти­се шу­лай эч­кер­сез яра­та, тик бу бит аның ба­ла­сы түгел...
– Хә­зер безгә ба­ра­быз, җиңгәң ан­да тәм­ле әй­берләр
пе­шерә, – ди­де Ил­шат абый­сы. Бү­ген­ге көн әллә нин­ди булды. Бе­рен­че тап­кыр бергәләп, чын га­илә ке­бек көн­не бергә
үткәр­деләр. Җиңгәлә­ре­нең тәм­ле бә­ле­шен ашап, бергәлә­шеп
кай­тып кит­теләр. Эш шун­нан ары китмә­де. Шу­лай да соң­гы
ва­кыт­лар­да Гүзәл ты­нып кал­ды, күбрәк өйдә утыр­ды. Ля­ляны өйгә ки­термәскә ты­рыш­ты, аны­сы да әр­сез бу­лып чык­ты,
юк­ны бар итеп, килә дә керә. Килсә, юк-бар со­рау­лар биргән
бу­лып, Рөстәм янын­нан кит­ми. Те­ге­се дә шу­ңа ыр­жа­еп утыра. Гүзәл үзендә ту­ган көн­че­леккә ап­ты­ра­ды. Ике ел бергә
яшәп, бар дип тә белмәгән ак­баш­ны көнлә ин­де. Ил­да­ры
белән дә оч­ра­ша­сы килмә­де. Алар ба­ры­сы да ва­кыт­лы ма­выгу­лар гы­на иде. Ә мон­да ни бул­ды соң?
Ба­ла­лар бак­ча­сы сөйләш­теләр, тик яңа ел­дан соң гы­на
бу­лыр­га ти­еш, әле шу­ңа чак­лы җиң­ги ка­рап тор­ды. Гүзәл
беркөн­не:
– Өйдә кал­дыр, мин бү­ген укыр­га бар­мыйм, – дигән иде,
Рөстәм бе­рен­че тап­кыр күргәндәй ка­ра­ды. Ни­дер әй­тергә
теләп авы­зын ач­ты да ты­е­лып кал­ды, ба­ла­ны кал­дыр­ма­ды,
ки­ен­де­реп алып чы­гып кит­те.
Яңа ел ал­дын­нан бәйрәмнәр баш­лан­ды. Рөстәм ма­тур
ях­шы курт­ка белән мо­да­лы бү­рек ки­еп кайт­ты. Ба­ла­ның да
өс­тендә яңа ма­тур ки­емнәр. Та­гын әллә нәрсәләр күтә­ре­неп
кай­тып кер­деләр.
– Сә­лам, күр­ше, – ди­де Рөстәм бик канә­гать төс белән.
Гүзәл дә Яңа ел кичә­сенә җы­ен­ган иде. Өс­тендә ма­тур
күлмәк, үзе дә күз явын алыр­лык чибәр. Рөстәм аңа ка­рап
тор­ды:
– Си­не бү­ген берәр бай биз­нес­мен алып китәр ин­де.
– Ә син алыр идең­ме? – ди­де Гүзәл ба­шын кы­ек са­лып,
үзенә игъ­ти­бар итүгә бик сөе­неп.
– Бер ал­дым бит ин­де, җитәр, хә­зер ка­ра баш­лы­лар алсын.
– Ә шу­лай да, чын­лап...
– Си­не белмәсәм, бәл­ки, кем белә... Юк, ал­мас идем,
мон­дый чибәр­леккә ка­рап кы­на то­рыр­га бу­ла, ка­гы­лыр­га ярамый, чөн­ки ар­тык чибәр. Ә мин ха­тын-кыз­ны пыр туз­ды­рып
иркә­лим, пыр туз­ды­рып яра­там, ике­без дә акыл­дан ша­шып,
хәлдән тай­ган­чы.
Гүзәл­нең күзлә­ре түгәрәклән­де, авы­зын ачып, әйтә­се
сү­зен әйтәл­ми тор­ды.
– Ак­баш, кай­да, кай­чан, кем­не? – ди­де шак­ка­тып.
– Мо­ны­сы ин­де ирләр эше, – ди­де, Гүзәл­нең бо­рын
очы­на йом­шак кы­на чир­теп. Ан­нан та­гын да баш әйлән­дергеч тәм­ле ис ки­леп кит­те. – Яңа ел ту­рын­да ни уй­лый­сың?
Мин бы­ел авыл­га кайт­мыйм, Яңа ел­ны дус­лар белән мон­да
кар­шы­лыйм.
– Мон­да­мы, юк, мон­да бер­кем­не дә алып кайт­мыйсың!
– Дө­рес әйтә­сең, Гөл­наз белән Яңа ел үткән­че ку­нак­ка
китә­без. Тик ба­бай­га үзең аң­лат, кай­ты­гыз дип бәйләнмәсен.
Рөстәм ар­лы-бир­ле йө­рен­де, нәрсә­дер эшлә­де, үзе
сөйлән­де. Гүзәл әти­сенә ни­чек аң­ла­тыр соң, кая ба­ра ул ба­
ла белән? Әти­се бү­ген генә шал­ты­рат­ты, ки­леп алам дип.
Рөстәм кырт кис­те, кайт­мыйм, ди­де. Шу­лай бул­гач, аңа да
мон­да ка­лыр­га ту­ры ки­лер. Гүзәл Рөстәм­нең Яңа ел­да кая
да бул­са китә­сенә ышан­ма­ды, ә ул утыз бе­ре көн­дез үк җы­ена баш­ла­ды. Баш­та ба­ла­ны юын­ды­рып чы­гар­ды, ан­нан үзе
би­ленә сөл­ге бәйләп, Гүзәл янын­да ар­лы-бир­ле үтеп йөр­де.
Гүзәл күз кы­ры белән генә аның гәүдә­сен, йө­ре­шен күзәт­те.
Ан­нан килгән тәм­ле ис та­гын кү­ңе­лен дул­кын­лан­дыр­ды.
Рөстәм шул­чак­лы үз-үзенә ыша­нып, үзен ир­кен то­та. Ул хәзер элек­ке ке­бек үткән са­ен тешләш­ми дә. Әллә нин­ди буй
җитмәс нәрсәгә әйлән­де. Рөстәм ка­ра күлмәк белән ма­тур
ял­тыр ка­еш­лы ка­ра чал­бар­дан, ак­сыл чәчлә­рен ма­тур итеп
та­рап куй­ган. Гөл­наз­ның да өс­тендә ма­тур күлмәк. Икәү бертук­тау­сыз чы­рык-чы­рык киләләр. Гүзәл­нең элек бернәрсәгә
исе кит­ми иде, ба­ла ела­ган чак­та да тыр­нак бу­яп, ки­тап
укы­ган бул­са, хә­зер алай яшәү туй­дыр­ды. Те­ге бүлмәдә көлешәләр, ша­я­ра­лар, ан­да тор­мыш кай­ный. Әй­тер­сең, бу өйдә
алар икәү генә, Гүзәл­не күрү­че дә, белү­че дә юк. Хәт­та ба­ла
да аның ише­ген урап уза.
Рөстәм олы сум­ка белән ишеккә юнәл­де, чы­гар ал­дыннан:
– Яңа ел белән! Без кит­тек, – ди­де. Гүзәл ни әй­тергә белмичә, ишек яңа­гы­на сөя­леп ба­сып кал­ды. Өйдә кал ди­яргә
го­рур­лы­гы җитмә­де. Ля­ля­ны авыл­га кай­тып китә­без дип
ал­да­ды, дө­ре­сен әйткәндә, аның белән баш­ка ара­ла­ша­сы килми. Бәй, нишләргә соң ин­де, хә­зер ничәмә көн бу­е­на берү­зе
уты­ра­мы­ни ин­де? Абый­лар­га ба­рыр­га­дыр бәл­ки? Җиң­ги корсак­ка уз­ган­нан бир­ле ар­тык тын да алыр­га кур­ка­лар. Өйдә
бул­са­лар, бәл­ки алар­га ба­рыр­га­дыр. Тик ан­да ба­рып та елап
уты­ра­сы кил­ми. Ярый, абый ба­ры­бер шал­ты­ра­та­чак. Гүзәл
җы­ен­ды да шун­да кит­те.
– Бәй, кая кал­ган­нар? – дип кар­шы ал­ды абый­сы.
– Кит­те ка­я­дыр, бәйрәмнәр үткәч кенә кай­та­быз, ди­де.
Өйдә тын­лык ур­наш­ты.
– Тәк, уен­нан уй­мак, киткән алай­са. Ярый, ниш­ли­сең
бит, үзең шу­лай телә­дең.
– Абый, ниш­лим ин­де, әти килсә? Шу­ңа ап­ты­рыйм, ул
бит һәр­ва­кыт ба­ла белән, кая да бул­са йө­ри­дер дип ба­шы­ма
да килмә­де.
– Дө­ре­сен әйт, си­ңа бит аның кирә­ге юк, ә нигә кү­ңе­лең
бо­ек?
– Бел­мим, өй буш, кү­ңел­сез. – Өче­се дә эндәш­ми тор­дылар. – Мин сездә генә кар­шы­лыйм ин­де Яңа ел­ны.
– Кал. Син үскән­сең тү­гел­ме соң, сең­лекәш, ә? Уй­лар­га
өйрәнә­сең тү­гел­ме соң? Да, ан­дый егет­не кул­дан ыч­кын­дырма­я­чак­лар. Ба­ла ди­сең, менә шул ба­ла белән бәйл­әячәкләр дә
ин­де. Син шул ба­ла­ны ярат­мый­ча, ул да си­не ярат­ма­я­чак..
Гүзәл ба­шын ас­ка иеп уты­ра бир­де, ник­тер кү­ңелгә авыр
иде. Го­мер уз­ган ке­бек, ал­да бер­ни дә көт­ми, ник­тер Рөстәм
әйләнә дә уе­на ки­леп керә, ак­рын­лап бө­тен кү­ңе­лен биләп
ал­ды бит. Ба­ла­ны да әллә кемгә алып кит­те. Ва­кыт уз­ган саен ба­ла белән үзен ни­чек то­тар­га белмә­де. Ан­да тәкәб­бер­лек
тә, көн­че­лек тә җитәр­лек иде шул. Баш­ка­лар кы­зык­кан әй­бер
һич­шик­сез аны­кы бу­лыр­га ти­еш. Рөстәм­не баш­ка­лар кү­реп
кы­зык­кан­га, ул да кы­зык­сы­на баш­ла­ды. Менә хә­зер үзе дә
бел­ми ни кирә­ген. Ярат­мый бит ул аны, ә көнләшә баш­ла­ды.
Чу­кын­сын, китсә китәр. Озак мо­ңая бел­ми ул, берәр нәрсә
уй­лап та­бар әле.

Яңа ел­ны Гүзәл абый­ла­ры белән кар­шы­ла­ды да икен­че көн­не ашы­гып өйгә кайт­ты. Кайт­кан­нар­дыр дип уй­ла­ды,
тик өй буш, тып-ты­ныч. Бүтән ва­кыт­та кай­тып кергәндә,
Рөстәм ба­ла белән я кух­ня­да кай­на­ша, ни дә бул­са пе­шерә,
я бүлмәдә ка­ра­ват­та икәү ша­я­ра­лар, эчлә­ре ка­тып көләләр. Ә
бү­ген тын­лык. Гүзәл төшкә чак­лы өйдән чык­мый­ча утыр­ды,
ан­нан түзә ал­ма­ды, ки­бетләрдә йө­реп ке­рергә, бе­раз оны­тылыр­га дип урам­га чы­гып кит­те. Урам бәйрәмчә бизәлгән,
Яңа ел чыр­шы­сы ялт та йолт килә. Ха­лык кичә­ге бәйрәм
шау­кы­мын­нан арын­ма­ган, кү­ңеллә­ре күтә­рен­ке, ша­я­ра­лар,
көләләр. Гүзәл үзен бер­кай­чан бул­ма­ган­ча ял­гыз той­ды. Кая
ка­ра­ма, пар­лы ха­лык, ба­ла­ла­рын күтәргәннәр. Бо­лай ял­гыз
ап­ты­рап йөргән­не берәр та­ныш кү­реп кал­ма­сын дип, ерак
тү­гел зур өч кат­лы ки­беткә бо­рыл­ды. Ха­лык урам­да, чыр­шы
янын­да, мон­да ке­ше юк­тыр дип уй­ла­ган иде дә, мон­да да кая
ка­ра­ма ке­ше. Икен­че кат­та ка­фе, әллә чәй эчеп чы­гар­га дип,
шун­да бо­рыл­ды. Шул­чак бер өстәл ар­тын­да уты­ру­чы­лар таныш ке­бек то­ел­ды, ка­бат бо­ры­лып ка­ра­ды. Тезлә­ре бө­ге­леп
кит­те. Рөстәм бер яшь ха­тын белән уты­ра, кар­шы­ла­рын­да
ике ба­ла. Рөстәм те­ге ха­тын­нан кү­зен ал­мый, ел­мая, ко­чаклап би­теннән үбә. Те­ге ха­тын да иркәләнә, ба­шын аның
күкрә­генә са­лып көлә, наз­ла­на. Гүзәл ак­рын гы­на ар­ты­на
чи­ген­де, кү­реп кал­ган­чы дип бө­тенләй чы­гып ук кит­те. Өйгә
кай­тып кер­де, нишләргә бел­мичә, бер шам­пан­ны алып эч­те,
исергәч, уты­рып ела­ды. Рөстәм бү­ген дә кайт­ма­ды. Алар
бәйрәмнәр үткәч, өче­се генә кайт­ты­лар.
– Сә­лам, күр­ше, Яңа ел­лар белән! Кая ку­нак­лар?
– Нин­ди ку­нак кирәк си­ңа? Өч көн си­нең ар­ка­да өйдән
чык­мый­ча утыр­дым.
– Бәй, кая егетләр, кыз­лар, кая ка­ра баш­лы мәхәббә­тең?
– Юк миндә бер­нин­ди дә мәхәббәт, синдә ул са­ры башлы мәхәббәтләр.
– Әйе, са­ры баш­лы шул, ка­ян бел­дең?
– Ха­рап ко­чак­ла­шып уты­ра иде­гез.
– Оша­ды­мы си­ңа, ма­тур кыз, әйе­ме?
– Нин­ди кыз бул­сын, ба­ла­лы ха­тын бит ул.
– Син дә ба­ла­лы ха­тын бит, оныт­ма, ан­нан гы­на си­не
ямь­сез дип бул­мый бит, – ди­де бик якын ки­леп, Гүзәл­нең
күзлә­ренә ка­рап.
Аның якын­лы­гын­нан Гүзәл әллә нишләп кит­те. Күзләр
дә бе­раз бәйлә­неп тор­ды­лар. Рөстәм күзлә­рен кы­са тө­шеп,
бе­раз ка­рап тор­ды да ел­ма­еп ки­теп бар­ды.
– Гөл­наз, әйдә ятып йок­лый­быз, арыт­ты бу йо­кы­сыз
төннәр, – ди­де Гүзәл ише­тер­лек итеп. Бе­раз­дан тын­ды­лар.
Гүзәл аяк оч­ла­ры­на гы­на ба­сып, үре­леп кенә бүлмә эченә
ка­ра­ды. Икәү ко­чак­ла­шып тәм­ле итеп йок­лый­лар иде. Ул
бе­раз көнлә­шеп ка­рап тор­ды. Бу көннәрдә йөрә­ген ни­дер
бор­чып, ул да ары­ды. Аның да алар яны­на ятып, оны­ты­лып,
ты­ныч­лап йок­лый­сы кил­де. Ка­ра ин­де, ба­ла әти­се ку­е­ны­на
ни­чегрәк ке­реп чум­ган! Бөдрә чәчлә­ре мендәргә та­ра­лып
ята. Рөстәм ту­ган­нан бир­ле ба­ла­ның чә­чен кис­ми, Гөл­наз
буй­га кеч­кенә бул­са да, чә­че ин­де иң­баш­ла­рын­нан тө­шеп
то­ра. Гүзәл бе­раз ка­рап тор­ды да өслә­ренә бер юка җәймә
ябып куй­ды. Юк, бер­кемгә, бер­кая да җибәрә­се кил­ми аларны. Тик нишләргә соң, соң­га кал­ма­ды­мы икән?
Гөл­наз­га ике яшь тул­ды. Гүзәл ни­чек итсә ит­те, авыл­га
кай­тып үткә­рергә кирәк, та­гын чы­гып китмә­сен дигән уй­га
кил­де. Ак­рын­лап ба­ла­ны үзенә ча­кы­ра, пе­ше­ренгәндә ни
дә бул­са бирә. Ба­ла ар­кы­лы Рөстәм­нең кү­ңе­ленә юл эзлә­де.
Ил­шат абый­сын да кисә­теп куй­ды. Бәйрәмнәрдә мон­да калдыр­мас­ка, авыл­га алып кай­тыр­га кирәк. Абый­сы да бе­раз
сең­ле­сенә ка­рап тор­ды да:
– Акы­лы­ңа килсәң, ярдәм итәр­мен, – ди­де.
Авыл­да гөрлә­теп ба­ла­ның ту­ган кө­нен үткәр­деләр.
Рөстәм төнлә чы­гып ки­теп, та­гын кай­да­дыр бик озак кы­на йөреп кайт­ты. Ике­се дә клуб­ка йөр­миләр. Гүзәл бө­тен яңа­лыкны элек­ке дус кы­зы ар­кы­лы бе­леп то­ра. Ул кайт­кан­ны ишетү
белән ке­реп җитә. Хәт­та ул да Рөстәмгә ка­рап-ка­рап ала.
– Ка­ра әле, син бу ак­баш­тан чын ир ке­ше яса­ган­сың
бит, әй. Кем уй­ла­ган?! Шун­дый чибәр егет бул­ган да киткән,
ка­ра, ни­чек үз дәрәҗә­сен бе­леп кенә сөйләшә, та­ныр­лык та
тү­гел.
– Шу­лай, ты­ры­ша­быз, – дигән бул­ды Гүзәл. Рөстәм­не
үзе­нең яны­на ча­кы­рып утырт­ты да белә­геннән ко­чак­лап
ал­ды. Рөстәм пру­жи­на уры­ны­на тар­ты­лып куй­ды. Уен­ны
аң­лап, сер бирмә­де.
– Кем­нең сөя­ген ки­мерә­сез, кыз­лар?
– Си­не­кен ин­де, си­не­кен, – дигән бул­ды Гүзәл аның чәченнән сый­пап. Рөстәм дә, ни бул­ды си­ңа дигәндәй, ап­ты­рап
ка­ра­ды.
– Үзеңә ки­лешә та­гын бай ки­я­ве бу­лу, әллә кем бу­лып
киткән­сең! – ди­де класс­та­шы. Рөстәм, та­гын ни ише­тер­мен
икән дип, аңа күзлә­рен кы­са би­реп ка­рап тор­ды, ә ул озак
көт­термә­де. – Син ба­ры­быз­га ка­рый да акыл­лы­рак бу­лып
чык­тың. Гүзәлгә өйләнмәсәң, йө­рер идең әле без­нең ке­бек ни
укыр­га, ни эшкә керә ал­мый­ча. Бел­дең кая үре­лергә. – Гүзәл
белән Рөстәм ике­се дә са­га­еп ты­нып кал­ды­лар. – За­һир абыең­ның юлы­на ар­кы­лы төшәргә ку­рык­ма­дың, шу­лай, бай­лык
бүлгәндә ту­ган­лык юк диләр шул.
Рөстәм кинәт ка­бы­нып китмәк­че иде дә, Гүзәл җилкәсенә ба­сып тук­тат­ты.
– Белә­сең килсә, мин үзем сай­ла­дым Рөстәм­не, бәл­ки
мин аны гы­на ярат­кан­мын­дыр.
– Син­ме? Ке­ше ышан­ды­рып утыр­ма, кү­рал­мый идең бит
син аны, гел элә­ге­шеп кенә ба­ра иде­гез. Си­нең бит аңа исе­ме
белән дә эндәшкә­нең бул­ма­ды. Ак­баш кы­на дия идең.
Гүзәл­нең тү­зем­ле­ге бет­те:
– Нәрсә әле без­нең өйгә ке­реп, без­нең белән теллә­шеп
уты­ра­сың?
– Әй­теп бе­тер, класс­таш, эчеңдә кал­ма­сын, – ди­де
Рөстәм.
– Бай кыз­га өйләнмәсәң, йө­рер идең әле ак­баш Мө­нирә
ма­лае бу­лып. Син дә, Гүзәл, Ли­ли­ягә үч итеп ак­баш­ны үзеңә
өйлән­дер­дең, әллә ми­не бел­ми ди­сең­ме?
– Ка­ра әле, си­ңа күлмәк кирәк­ме, әллә коф­та кирәкме? – ди­де Гүзәл зәһәр ка­раш таш­лап. – Ми­не дә әллә бел­ми
ди­сең­ме си­ңа ни кирә­ген? Ми­не Ли­ли­ягә сөйләп, ан­нан аласың, ми­ңа аны сөйләп, миннән ала­сың. Бу юлы ни кирәк?
Рөстәм ха­тын-кыз­ның тарт­ка­лаш­ка­нын тың­лап то­рыр­га
теләмә­де, то­рып чы­гып кит­те. Алай­са, авыл хал­кы Мө­нирәнең ак­ба­шы ак­ча­га бу­ла өйлән­де дип уй­лый... Өйләнгәннән
бир­ле бар класс­таш дус­ла­рын­нан ае­рыл­ды, чөн­ки әнә шундый со­рау­лар­га ни дип җа­вап би­рергә белмә­де. Хә­зер кемгә
нәрсә аң­ла­та­сың? Мо­ның очы­на ни­чек чы­гар­га? Эх, өйгә
кайт­саң иде, әни­се дә, әти­се дә бул­сын иде. Ул да бо­лай ялгыз бул­мас иде.
Кичә төнлә кап­ка ал­дын әллә ничә ура­ды. Шул да рәхәтлек бирә. Бәләкәй чак­та­гы ке­бек, шул өй­нең эченә керә­се
килә. Рөстәм кар ас­тын­да кал­ган бе­сед­ка­га ке­реп утыр­ды.
Кичә мон­да шаш­лык кыз­дыр­ды­лар, Гөл­наз­ны өстәлгә бас­тырып би­ет­теләр. Алар аны үзлә­ре­не­ке дип уй­лый­лар, ә Рөстәм
аны тик үзе­не­ке генә итеп күрә. Чөн­ки шун­дый эч­кер­сез
итеп аны шу­шы ба­ла гы­на яра­та белә. Әл­фия әнилә­ренә
то­рыр­га килгәч, ул күбрәк кеч­кенә Әдиләгә сы­ен­ды. Хә­зер
дә яра­та сең­ле­сен. Ул ин­де җиткән кыз бу­лып килә. Әни­се
ке­бек чибәр, ко­яш ке­бек як­ты йөз­ле. Алар­ны искә ал­ган са­ен
үз өйлә­ренә кай­та­сы, бар ту­ган­на­ры белән бергәләп уты­рып,
әни­се­нең ток­мач­лы ашын, әни­се пе­шергән ипи­не ашый­сы
килә. Рөстәм тирә-ягы­на күтә­ре­леп ка­ра­ды: ты­мык кы­на
итеп кар ява, җил­сез ма­тур көн. Бо­лай ка­рау­га бар да ях­шы
ке­бек, тик бо­лар аны­кы тү­гел шул. Килгәннән бир­ле бү­ген
я иртәгә китә­се дигән хис аның кү­ңел тү­ренә ке­реп сеңгән.
Гүзәл белән сөйлә­шенгән ике ел да үтеп кит­те, тик ул алардан ае­ры­ла ал­мый. Нәрсә то­та? Күтә­ре­леп чы­гып ки­теп
тә кая ба­ра? Чы­гып китсә, Ил­шат абый да янын­да то­тар­га
теләмәс шул. Бө­тенләй ял­гыз ка­лу­дан кур­ка тү­гел­ме соң?
Гүзәл дә соң­гы ва­кыт­та үзен әллә ни­чек сәер то­та. Кай­чак
то­мы­ры­лып ка­рап то­ра, элек­ке ке­бек телләш­ми дә. Бү­ген­ге
кы­ла­ны­шын ни­чек аң­лар­га? Сүз әйт­терә­се кил­ми. Ли­ли­ягә
үч итеп, ди те­ге­се. Ан­да та­гын нин­ди үче бул­ган­дыр? Рөстәм
Ли­ли­я­не ике-өч тап­кыр гы­на оза­тып бар­ды, йөрә­гендә әлләни эз дә кал­дыр­ма­ды. Мәктәп ел­ла­ры белән ча­гыш­тыр­ган­да,
ул ин­де бө­тенләй баш­ка ке­ше. Бу ха­тын-кыз­лар бигрәк күпкыр­лы ин­де. Ка­тя белән Гүзәл­не ча­гыш­ты­рыр­лык та тү­гел.
Ка­тя йом­шак кы­на итеп, кы­зу ка­нын кыз­дыр­мый­ча җитәкләп
бар­ган ке­бек, ә Гүзәл янын­да ты­ныч яшәп бул­ма­я­чак. Бер
эт­лек көт тә тор.
– Әти, әти! – дигәнгә Рөстәм сискә­неп кит­те. Гүзәл
ба­ла­ны ки­ен­де­реп, аның яны­на чык­кан иде. Гөл­наз әти­сен
ко­чак­лап ал­ды.
– Менә, елый, әти кая, дип тап­тыр­та. – Гүзәл аның каршы­сы­на ки­леп утыр­ды.
– Нәрсә, әйтә­сен әйткәлә­шеп бет­те­гез­ме? Алай­са, син
ми­не Ли­ли­ядән ае­рыр өчен ты­рыш­тың ин­де, аның ни га­е­бе
бар иде си­нең ал­да? Хә­зер ниш­ли­без ин­де? – Рөстәм текә­леп
Гүзәл­нең күзлә­ренә ка­ра­ды. Гүзәл ка­раш­ла­рын яшер­де, ту­ры
ка­рый ал­ма­ды. Озын тыр­на­гы белән ты­ры­шып-ты­ры­шып
өстәл­не ка­ез­ла­ды. Алар яны­на ба­ба­сы ки­леп кер­де.
– Менә сез кай­да икән, әйдә, ки­яү, бер нәрсә күрсәтәм.
Рөстәм ба­ба­сы­на ияр­де, аңа Гүзәл белән ба­ла да та­гылды. Кап­ка ал­дын­да ба­ба­сы­ның ис­ке ма­ши­на­сы то­ра, олы
кор­са­гын ки­е­реп, аңа сөя­леп Са­фу­ан абый бас­кан.
– Менә, ки­яү, по­ка өйрәнгән­че йө­реп то­рыр­га ярар. Бу
ми­нем ис­ке ма­ши­на, тик ис­ке дигәч тә, әллә ни ис­ке дә тү­гел
әле. – Чын­лап та, ка­рап то­ру­га кып-кы­зыл бу­лып ял­ты­рап
то­ра, тыш­кы кы­яфә­те бер дигән. – Са­фу­ан рәтлә­се җирлә­рен
рәтлә­де, күптән йө­релмәгән бит, шу­ңа ка­ра­та­сы ит­тем. Утыр,
йө­реп кил әле.
Рөстәм бер ма­ши­на­га, бер Са­фу­ан абый­га ка­рап ал­ды.
Эндәшкәч тә ишет­ми, ма­ши­на ише­генә сөя­леп то­ра. Нәрсәгә
кат­ты соң дип, Рөстәм ар­ты­на бо­ры­лып ка­ра­ды. Арт­та Гүзәл
белән ба­ла гы­на то­ра.
– Са­фу­ан абый, нәрсә ка­тып то­ра­сың, кая, уты­рыйм
әле, – ди­де.
Шул­чак Гүзәл якын ки­леп, Са­фу­ан­ның йө­зенә текәл­де,
бер Са­фу­ан­га, бер ба­ла­га ие­леп ка­ра­ды. Са­фу­ан­ның бит
очын­да зур гы­на миң, ел­май­са, шул миң бит чо­кы­ры­на ке­реп
ба­та. Гөл­наз­ның да нәкъ шу­лай иде. Аның чә­че дә бөдрә иде
бу­гай. Гүзәл­нең күзлә­ре түгәрәклән­де, авы­зын ач­ты, кычкы­ра ал­ма­ды, йө­зе ак чүпрәктәй ап-ак бул­ды. Са­фу­ан абый
да кы­за­рып чык­ты, ә би­тендә буй-буй эзләр ап-ак бу­лып сузы­лып кал­ды. Рөстәм эш­не тиз аң­лап ал­ды. Тик нишләргә
бел­мичә, ул да ка­тып кал­ды. Ба­ла бит ка­рап то­ра, ба­бай да
мон­да. Гүзәл күз иярмәс тиз­лектә Са­фу­ан­га си­кер­де. Озын
ка­ты тыр­нак­ла­ры белән би­тен сы­ды­рып тө­шер­де. Са­фу­ан
абый би­тен кап­лап, ар­ты белән чи­генмәк­че иде, нәрсәгә­дер
абы­нып егыл­ды. Гүзәл аның өс­тенә очып кун­ды, тыр­мый
ал­ган чак­лы бар җи­рен тыр­мап бе­тер­де, бө­тен җи­ре кан­га
бат­ты. Әти­се Гүзәл­не читкә ал­мак­чы бул­ды:
– Нишлә­вең бу, ник ке­шегә таш­ла­на­сың?
– Җирән­геч, ал көчләп яса­ган ба­лаң­ны, алып кайт
өеңә! – Гүзәл әти­се­нең ку­лын­нан ыч­кы­нып кит­те дә җирдә
то­ра ал­мый ят­кан Са­фу­ан­ның җан җи­ренә бар ачуы белән
ки­те­реп тип­те. Са­фу­ан авыр­ту­га елан ке­бек йо­мар­ла­нып
ят­ты. Ни ка­рыш­ма­ды, ни то­рып йө­гермә­де. Рөстәм Гүзәл­не
тар­тып ал­ды да авы­зын учы белән кап­ла­ды.

Дәвамы бар.

Зифа Кадырова.